Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
II CİLD (ARGENTİT - AŞURBƏYOV)
    ASMA KÖRPÜ

    АСМА КЮРПЦ –  ясас йцксахлайан конструксийасы йалныз дартылмайа ишляйян еластик елементлярдян (трос, кабел, зянъир вя с.) ибарят вя эедиш щиссяси асылы олан кюрпц. Мцасир А.к.-лярдя давамлылыьы 2000–2500МПа-а гядяр олан полад кабеллярдян истифадя едилмяси кюрпцнцн хцсуси чякисини азалтмаьа, бунунла да бюйцк ашырымлы (1300 м-ядяк) кюрпцлярин гурулмасына имкан верир. А.к.-нцн тяркибиня кабеллярдян башга асгылар, сяртлик тирляри вя йа фермалар, пилонлар вя анкер дайаглары да дахилдир. Щярякят щиссяси дцзхятли канатлардан (вантлардан) ибарят щяндяси дяйишмяз асылы фермаларла сахланылан А.к. вантлы кюрпцляр адланыр. А.к.-дя, адятян, бир вя йа цч ашырымы олан ики пилон олур. А.к. ашырымын уз. 300-дян 3000 м-ядяк олан йерлярдя тятбиг едилир. Бюйцк чайлар вя дяниз  боьазларында чох бюйцк дяринликли суларын цзяриндя, 65 м-дян чох щцнд.-дя (эямилярин интенсив щярякяти цчцн), габарма вя чякилмялярин, эцълц кцляклярин мювъуд олдуьу шяраитдя гурулдуьундан онларын (хцсусиля юзцлцнцн) тикилмяси чох чятиндир. 1940 илдя, кцляйин сцряти щесабланмыш сцрятдян 3 дяфя аз олса да, Таком кюрпцсц (АБШ) яйилмя нятиъясиндя даьылмышдыр. Яйилмяляри азалтмаг цчцн А.к.-ляр щярякят щиссяси сявиййясиндя фермаларла вя йа сяртлик тирляри иля сабитляшдирилир. Бу елементляр конструксийанын сяртлийини йцксялдир, йцкцн пайлашдырылмасына вя кабелин деформасийасынын азалмасына сябяб олур. 1998 илдя тикилмиш, Щонсйу вя Сикоки (Йапонийа) адаларыны бирляшдирян, ашырымларынын цмуми   уз.   3910   м   олан  Акаси-Кайкю кюрпцсц  ян  бюйцк  А.к.-лярдяндир.  Онун орта ашырымынын уз. 1990 м, пилонларынын щцнд.  298  м,  щяр  кабелинин  диаметри 1,1 м-дир; эедиш щиссяси сяккиз автомобил золаьы цчцн нязярдя тутулмушдур. 

     

                                               Акаси-Кайкю асма кюрпцсц.

     

    Асма кюрпц:

    а – кюрпцнцн схеми; б – сяртлик тиринин ен кясийи; 1 – йцксахлайан   кабел;

    2 – асгылар; 3 – сяртлик тири (ферма);

    4 – пилон; 5 – анкер дайаьы.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ARGENTİT – AŞURBƏYOV
    ASMA KÖRPÜ

    АСМА КЮРПЦ –  ясас йцксахлайан конструксийасы йалныз дартылмайа ишляйян еластик елементлярдян (трос, кабел, зянъир вя с.) ибарят вя эедиш щиссяси асылы олан кюрпц. Мцасир А.к.-лярдя давамлылыьы 2000–2500МПа-а гядяр олан полад кабеллярдян истифадя едилмяси кюрпцнцн хцсуси чякисини азалтмаьа, бунунла да бюйцк ашырымлы (1300 м-ядяк) кюрпцлярин гурулмасына имкан верир. А.к.-нцн тяркибиня кабеллярдян башга асгылар, сяртлик тирляри вя йа фермалар, пилонлар вя анкер дайаглары да дахилдир. Щярякят щиссяси дцзхятли канатлардан (вантлардан) ибарят щяндяси дяйишмяз асылы фермаларла сахланылан А.к. вантлы кюрпцляр адланыр. А.к.-дя, адятян, бир вя йа цч ашырымы олан ики пилон олур. А.к. ашырымын уз. 300-дян 3000 м-ядяк олан йерлярдя тятбиг едилир. Бюйцк чайлар вя дяниз  боьазларында чох бюйцк дяринликли суларын цзяриндя, 65 м-дян чох щцнд.-дя (эямилярин интенсив щярякяти цчцн), габарма вя чякилмялярин, эцълц кцляклярин мювъуд олдуьу шяраитдя гурулдуьундан онларын (хцсусиля юзцлцнцн) тикилмяси чох чятиндир. 1940 илдя, кцляйин сцряти щесабланмыш сцрятдян 3 дяфя аз олса да, Таком кюрпцсц (АБШ) яйилмя нятиъясиндя даьылмышдыр. Яйилмяляри азалтмаг цчцн А.к.-ляр щярякят щиссяси сявиййясиндя фермаларла вя йа сяртлик тирляри иля сабитляшдирилир. Бу елементляр конструксийанын сяртлийини йцксялдир, йцкцн пайлашдырылмасына вя кабелин деформасийасынын азалмасына сябяб олур. 1998 илдя тикилмиш, Щонсйу вя Сикоки (Йапонийа) адаларыны бирляшдирян, ашырымларынын цмуми   уз.   3910   м   олан  Акаси-Кайкю кюрпцсц  ян  бюйцк  А.к.-лярдяндир.  Онун орта ашырымынын уз. 1990 м, пилонларынын щцнд.  298  м,  щяр  кабелинин  диаметри 1,1 м-дир; эедиш щиссяси сяккиз автомобил золаьы цчцн нязярдя тутулмушдур. 

     

                                               Акаси-Кайкю асма кюрпцсц.

     

    Асма кюрпц:

    а – кюрпцнцн схеми; б – сяртлик тиринин ен кясийи; 1 – йцксахлайан   кабел;

    2 – асгылар; 3 – сяртлик тири (ферма);

    4 – пилон; 5 – анкер дайаьы.

    ASMA KÖRPÜ

    АСМА КЮРПЦ –  ясас йцксахлайан конструксийасы йалныз дартылмайа ишляйян еластик елементлярдян (трос, кабел, зянъир вя с.) ибарят вя эедиш щиссяси асылы олан кюрпц. Мцасир А.к.-лярдя давамлылыьы 2000–2500МПа-а гядяр олан полад кабеллярдян истифадя едилмяси кюрпцнцн хцсуси чякисини азалтмаьа, бунунла да бюйцк ашырымлы (1300 м-ядяк) кюрпцлярин гурулмасына имкан верир. А.к.-нцн тяркибиня кабеллярдян башга асгылар, сяртлик тирляри вя йа фермалар, пилонлар вя анкер дайаглары да дахилдир. Щярякят щиссяси дцзхятли канатлардан (вантлардан) ибарят щяндяси дяйишмяз асылы фермаларла сахланылан А.к. вантлы кюрпцляр адланыр. А.к.-дя, адятян, бир вя йа цч ашырымы олан ики пилон олур. А.к. ашырымын уз. 300-дян 3000 м-ядяк олан йерлярдя тятбиг едилир. Бюйцк чайлар вя дяниз  боьазларында чох бюйцк дяринликли суларын цзяриндя, 65 м-дян чох щцнд.-дя (эямилярин интенсив щярякяти цчцн), габарма вя чякилмялярин, эцълц кцляклярин мювъуд олдуьу шяраитдя гурулдуьундан онларын (хцсусиля юзцлцнцн) тикилмяси чох чятиндир. 1940 илдя, кцляйин сцряти щесабланмыш сцрятдян 3 дяфя аз олса да, Таком кюрпцсц (АБШ) яйилмя нятиъясиндя даьылмышдыр. Яйилмяляри азалтмаг цчцн А.к.-ляр щярякят щиссяси сявиййясиндя фермаларла вя йа сяртлик тирляри иля сабитляшдирилир. Бу елементляр конструксийанын сяртлийини йцксялдир, йцкцн пайлашдырылмасына вя кабелин деформасийасынын азалмасына сябяб олур. 1998 илдя тикилмиш, Щонсйу вя Сикоки (Йапонийа) адаларыны бирляшдирян, ашырымларынын цмуми   уз.   3910   м   олан  Акаси-Кайкю кюрпцсц  ян  бюйцк  А.к.-лярдяндир.  Онун орта ашырымынын уз. 1990 м, пилонларынын щцнд.  298  м,  щяр  кабелинин  диаметри 1,1 м-дир; эедиш щиссяси сяккиз автомобил золаьы цчцн нязярдя тутулмушдур. 

     

                                               Акаси-Кайкю асма кюрпцсц.

     

    Асма кюрпц:

    а – кюрпцнцн схеми; б – сяртлик тиринин ен кясийи; 1 – йцксахлайан   кабел;

    2 – асгылар; 3 – сяртлик тири (ферма);

    4 – пилон; 5 – анкер дайаьы.