БОГОЛЙÚБОВ ТЕОРЕМИ – статистик физиканын фундаментал теореми. 1961 илдя Н.Н. Боголйубов исбат етмишдир. Б.т.-ндя дейилир ки, кясилмяз симметрийасы юз-юзцня позулан системлярдя (бах Симметрийанын юз-юзцня позулмасы) узаг коррелйасийалар баш верир. Б.т. бозе- вя ферми-квант системляриня мяхсус коррелйасийа функсийаларында вя Грин функсийаларында (квазиорталар мянасында баша дцшцлцр) баш верян кичик г импулсларында 1/г2 типинин хцсусиййятини тясвир едир. Квазиорталарын бозе-системляря дахил едилмяси цчцн зярряъикляр сайынын сахланмасы гануну иля ялагядар олан статистик таразлыьын ъырлашма щалынын эютцрцлмяси нязярдя тутулур. Б.т.- ня эюря, 1/г2-нын бозе-системляр цчцн олан хцсусиййятляри бозе-конденсатын вя енерэетик йарыгсыз щяйяъанланмалар будаьынын мейдана чыхмасыны эюстярир. Фермионларын баьлы ъцтляринин мейдана чыхмасына эюря ифраткечириъи щала кечид мцмкцн олан ферми-системляр цчцн (мяс., металда електронлар цчцн) ъырлашманы эютцрмяк лазымдыр. Б.т. Ферми-системляр цчцн енерэетик спектрдя коллектив щяйяъанланмалар будагларынын мейдана чыхдыьыны эюстярир, бу, симметрийанын юз- юзцня позулмасына уйьун эялир. Бу ъцр ялагяляр симметрийанын юз-юзцня позулмасы заманы сыфыр кцтляли зярряъикляр ямяля эялян (бах Голдстоун теореми) сащянин квант нязяриййясиндя дя доьрудур.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
БОГОЛЙÚБОВ ТЕОРЕМИ – статистик физиканын фундаментал теореми. 1961 илдя Н.Н. Боголйубов исбат етмишдир. Б.т.-ндя дейилир ки, кясилмяз симметрийасы юз-юзцня позулан системлярдя (бах Симметрийанын юз-юзцня позулмасы) узаг коррелйасийалар баш верир. Б.т. бозе- вя ферми-квант системляриня мяхсус коррелйасийа функсийаларында вя Грин функсийаларында (квазиорталар мянасында баша дцшцлцр) баш верян кичик г импулсларында 1/г2 типинин хцсусиййятини тясвир едир. Квазиорталарын бозе-системляря дахил едилмяси цчцн зярряъикляр сайынын сахланмасы гануну иля ялагядар олан статистик таразлыьын ъырлашма щалынын эютцрцлмяси нязярдя тутулур. Б.т.- ня эюря, 1/г2-нын бозе-системляр цчцн олан хцсусиййятляри бозе-конденсатын вя енерэетик йарыгсыз щяйяъанланмалар будаьынын мейдана чыхмасыны эюстярир. Фермионларын баьлы ъцтляринин мейдана чыхмасына эюря ифраткечириъи щала кечид мцмкцн олан ферми-системляр цчцн (мяс., металда електронлар цчцн) ъырлашманы эютцрмяк лазымдыр. Б.т. Ферми-системляр цчцн енерэетик спектрдя коллектив щяйяъанланмалар будагларынын мейдана чыхдыьыны эюстярир, бу, симметрийанын юз- юзцня позулмасына уйьун эялир. Бу ъцр ялагяляр симметрийанын юз-юзцня позулмасы заманы сыфыр кцтляли зярряъикляр ямяля эялян (бах Голдстоун теореми) сащянин квант нязяриййясиндя дя доьрудур.
БОГОЛЙÚБОВ ТЕОРЕМИ – статистик физиканын фундаментал теореми. 1961 илдя Н.Н. Боголйубов исбат етмишдир. Б.т.-ндя дейилир ки, кясилмяз симметрийасы юз-юзцня позулан системлярдя (бах Симметрийанын юз-юзцня позулмасы) узаг коррелйасийалар баш верир. Б.т. бозе- вя ферми-квант системляриня мяхсус коррелйасийа функсийаларында вя Грин функсийаларында (квазиорталар мянасында баша дцшцлцр) баш верян кичик г импулсларында 1/г2 типинин хцсусиййятини тясвир едир. Квазиорталарын бозе-системляря дахил едилмяси цчцн зярряъикляр сайынын сахланмасы гануну иля ялагядар олан статистик таразлыьын ъырлашма щалынын эютцрцлмяси нязярдя тутулур. Б.т.- ня эюря, 1/г2-нын бозе-системляр цчцн олан хцсусиййятляри бозе-конденсатын вя енерэетик йарыгсыз щяйяъанланмалар будаьынын мейдана чыхмасыны эюстярир. Фермионларын баьлы ъцтляринин мейдана чыхмасына эюря ифраткечириъи щала кечид мцмкцн олан ферми-системляр цчцн (мяс., металда електронлар цчцн) ъырлашманы эютцрмяк лазымдыр. Б.т. Ферми-системляр цчцн енерэетик спектрдя коллектив щяйяъанланмалар будагларынын мейдана чыхдыьыны эюстярир, бу, симметрийанын юз- юзцня позулмасына уйьун эялир. Бу ъцр ялагяляр симметрийанын юз-юзцня позулмасы заманы сыфыр кцтляли зярряъикляр ямяля эялян (бах Голдстоун теореми) сащянин квант нязяриййясиндя дя доьрудур.
