Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
III CİLD (BABİNGER - BAXŞƏLİYEV)
    BALKAN-QAFQAZ İRQİ

    Бюйцк Авропа иргинин тяркибиндя кичик ирг. Франсанын ъ.-ш.-индяки Мяркязи массивдян Памир вя Щиндигуш даьларына гядяр Аврасийанын даьлыг р-нларында, хцсусиля Алп д-рындан башлайараг Балкан вя Гафгаз даьларындан кечмякля Гярби Ирандакы даьлара гя- дяр олан яразилярдя йайылмышдыр. Дяриляринин рянэи, ясасян, ачыгчаларлы, дальавары сачлары тцнд, эюзляри тцнд вя йа гарышыг рянэли олур. Ъ.-ш.-дян шм.-г.-я эетдикъя депигментасийа эцълянир. Саггаллары сыхтцклцдцр, 3-ъц тцк юртцйц Авропа ирги нцмайяндяляри арасында ян чох инкишаф етмишдир; айры-айры популйасийаларында бунун дцнйа цзря макс. щяддя чатдыьы гейд олунур. Цз ъизэиляри иридир: ашаьы щиссяси йасты олан дик габарыг бурун, гыса цст додаг, хейли енли алмаъыг сцмцкляри, адятян, ири чяня вя чяняалты. Кялля гутусу иридир, бра- хикефалийа, чох вахт щипербрахикефалийа, алнын габаьа чыхмыш (габарыг) гашцстц релйефи цстцнлцк тяшкил едир. Авропа иргинин диэяр нцмайяндяляриня нисбятян щцндцрбойлу, язяляли ири бядян гурулушлу по пулйасийалара чох раст эялинир. Б.-Г.и. Авропада Орта Авропа иргиня йахын олан Балкан (Динар, йахуд Алп), Йахын Шяргдя щинд-Аралыг дянизи иргиня йахын Юн Асийа (Понт-Загрос) вя Б.-Г.и. цчцн классик сайылан Бюйцк Гафгазын ящалиси (осетинляр, ингушлар, чеченляр, Даьыстан халгларынын яксяриййяти, эцръцлярин даьлы популйасийалары) арасындакы Гафгазион антроположи вариантларына айрылыр. Бязян Б.-Г.и.-нин Авропа популйасийалары цмуми Адриатик ирги ады алтында бирляшдирилир.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BABİNGER – BAXŞƏLİYEV
    BALKAN-QAFQAZ İRQİ

    Бюйцк Авропа иргинин тяркибиндя кичик ирг. Франсанын ъ.-ш.-индяки Мяркязи массивдян Памир вя Щиндигуш даьларына гядяр Аврасийанын даьлыг р-нларында, хцсусиля Алп д-рындан башлайараг Балкан вя Гафгаз даьларындан кечмякля Гярби Ирандакы даьлара гя- дяр олан яразилярдя йайылмышдыр. Дяриляринин рянэи, ясасян, ачыгчаларлы, дальавары сачлары тцнд, эюзляри тцнд вя йа гарышыг рянэли олур. Ъ.-ш.-дян шм.-г.-я эетдикъя депигментасийа эцълянир. Саггаллары сыхтцклцдцр, 3-ъц тцк юртцйц Авропа ирги нцмайяндяляри арасында ян чох инкишаф етмишдир; айры-айры популйасийаларында бунун дцнйа цзря макс. щяддя чатдыьы гейд олунур. Цз ъизэиляри иридир: ашаьы щиссяси йасты олан дик габарыг бурун, гыса цст додаг, хейли енли алмаъыг сцмцкляри, адятян, ири чяня вя чяняалты. Кялля гутусу иридир, бра- хикефалийа, чох вахт щипербрахикефалийа, алнын габаьа чыхмыш (габарыг) гашцстц релйефи цстцнлцк тяшкил едир. Авропа иргинин диэяр нцмайяндяляриня нисбятян щцндцрбойлу, язяляли ири бядян гурулушлу по пулйасийалара чох раст эялинир. Б.-Г.и. Авропада Орта Авропа иргиня йахын олан Балкан (Динар, йахуд Алп), Йахын Шяргдя щинд-Аралыг дянизи иргиня йахын Юн Асийа (Понт-Загрос) вя Б.-Г.и. цчцн классик сайылан Бюйцк Гафгазын ящалиси (осетинляр, ингушлар, чеченляр, Даьыстан халгларынын яксяриййяти, эцръцлярин даьлы популйасийалары) арасындакы Гафгазион антроположи вариантларына айрылыр. Бязян Б.-Г.и.-нин Авропа популйасийалары цмуми Адриатик ирги ады алтында бирляшдирилир.

    BALKAN-QAFQAZ İRQİ

    Бюйцк Авропа иргинин тяркибиндя кичик ирг. Франсанын ъ.-ш.-индяки Мяркязи массивдян Памир вя Щиндигуш даьларына гядяр Аврасийанын даьлыг р-нларында, хцсусиля Алп д-рындан башлайараг Балкан вя Гафгаз даьларындан кечмякля Гярби Ирандакы даьлара гя- дяр олан яразилярдя йайылмышдыр. Дяриляринин рянэи, ясасян, ачыгчаларлы, дальавары сачлары тцнд, эюзляри тцнд вя йа гарышыг рянэли олур. Ъ.-ш.-дян шм.-г.-я эетдикъя депигментасийа эцълянир. Саггаллары сыхтцклцдцр, 3-ъц тцк юртцйц Авропа ирги нцмайяндяляри арасында ян чох инкишаф етмишдир; айры-айры популйасийаларында бунун дцнйа цзря макс. щяддя чатдыьы гейд олунур. Цз ъизэиляри иридир: ашаьы щиссяси йасты олан дик габарыг бурун, гыса цст додаг, хейли енли алмаъыг сцмцкляри, адятян, ири чяня вя чяняалты. Кялля гутусу иридир, бра- хикефалийа, чох вахт щипербрахикефалийа, алнын габаьа чыхмыш (габарыг) гашцстц релйефи цстцнлцк тяшкил едир. Авропа иргинин диэяр нцмайяндяляриня нисбятян щцндцрбойлу, язяляли ири бядян гурулушлу по пулйасийалара чох раст эялинир. Б.-Г.и. Авропада Орта Авропа иргиня йахын олан Балкан (Динар, йахуд Алп), Йахын Шяргдя щинд-Аралыг дянизи иргиня йахын Юн Асийа (Понт-Загрос) вя Б.-Г.и. цчцн классик сайылан Бюйцк Гафгазын ящалиси (осетинляр, ингушлар, чеченляр, Даьыстан халгларынын яксяриййяти, эцръцлярин даьлы популйасийалары) арасындакы Гафгазион антроположи вариантларына айрылыр. Бязян Б.-Г.и.-нин Авропа популйасийалары цмуми Адриатик ирги ады алтында бирляшдирилир.