БОЛШЕВИКЛЯР – Русийа сосиал-демократ фящля партийасынын (РСДФП) тяркибиндя (меншевиклярля йанашы) фраксийа; В.И. Ленинин башчылыг етдийи сийаси ъяряйанын (фраксийанын) нцмайяндяляри, 1917 илин апрелиндян мцстягил сийаси партийа. “Б.” ады РСДФП-нин 2-ъи гурултайында (1903) партийанын рящбяр органларына сечкилярдя Ленинин тяряфдарларынын сяслярин чохуну (бурадан – болшевикляр), онларын рягибляринин ися сяслярин азыны (меншевикляр) газанмасындан сонра мейдана эялмишди. Б. Русийа ингилаби щярякатындакы радикал ъяряйанын давамчылары идиляр: марксизм мювгейиндя галараг, ейни заманда 19 ясрин 2-ъи йарысы ингилабчыларынын (“халгчыларын”) идеолоэийа вя тяърцбясини, щямчинин 18 яср Бюйцк Франса ингилабынын елементлярини мянимсяйяряк тятбиг едирдиляр. Б. 1904 илин сонунда юзляринин илк фраксийа гязетини – “Вперйод”у (1903 илдя меншевиклярин ялиня кечян “Искра” гязетиня гаршы) няшр етдирмяйя башладылар. Русийада баш верян 1905–07 илляр ингилабы заманы Б. есерляр, меншевикляр вя с. ингилаби тяшкилатларла бирэя фяалиййят эюстярирдиляр. 1907–14 иллярдя Б.-ля меншевикляр арасында Русийада буржуа дяйишикликляри иля баьлы фикир айрылыьы мювъуд иди: Б. буржуа ингилабыны йахын заманларда гачылмаз щесаб едирдиляр. РСДФП-нин Прага конфрансында (1912) Ленин партийадакы диэяр ъяряйанларла компромися эетмякдян имтина едяряк партийаны парчалады. 1912 илдян Б.-ин мятбуат органы “Правда” гязети олду. 1913 илдя Дювлят думасынын болшевик депутатлары сосиал-демократ фраксийасындан чыхараг мцстягил фраксийа йаратдылар. Биринъи дцнйа мцщарибясинин (1914–1918) башланьыъында Б. “Вятяни мцдафия едяк” шцарынын явязиня “империалист мцщарибясини вятяндаш мцщарибясиня чевиряк” шцарыны иряли сцрдцляр. 1917 илдя Феврал буржуа ингилабынын башланмасы Б., щямчинин Русийанын диэяр сийаси партийалары цчцн эюзлянилмяз олду. Б. Петроград фящля вя ясэяр депутатлары совети ясасында Мцвяггяти щюкумятин йарадылмасы вя
буржуа-демократик ингилабынын баша чатдырылмасы шцары иля чыхыш етдиляр. Апрел айында Ленин бцтцн щакимиййятин Советляря кечмяли олдуьуну елан етдикдян (“Апрел тезисляри”) сонра Мцвяггяти щюкумятля ямякдашлыьын бцтцн тяряфдарлары иля конфронтасийайа эирдиляр. Апрел конфрансында Ленинин тяклифляри дястяклянди, бунларын ясасында йени партийа програмынын щазырланмасы вя партийанын адына “Б.” сюзцнцн ялавя олунмасы гярара алынды. 1917–52 иллярдя “Б.” сюзц рясмян партийанын адына [дяфялярля дяйишился дя – РСДФ(б)П, РК(б)П, ЦИК(б)П] дахил иди. 1917 ил Октйабр чеврилиши нятиъясиндя Б. щакимиййятя эялдиляр. 1918 илин мартында, сол есерлярин Халг Комиссарлары Советинин тяркибиндян чыхмасындан сонра Б. йеэаня щаким партийайа чеврилди. Партийанын 1952 илдя кечирилян 19-ъу гурултайында онун Совет Иттифагы Коммунист Партийасы адландырылмасы гярара алынды.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
БОЛШЕВИКЛЯР – Русийа сосиал-демократ фящля партийасынын (РСДФП) тяркибиндя (меншевиклярля йанашы) фраксийа; В.И. Ленинин башчылыг етдийи сийаси ъяряйанын (фраксийанын) нцмайяндяляри, 1917 илин апрелиндян мцстягил сийаси партийа. “Б.” ады РСДФП-нин 2-ъи гурултайында (1903) партийанын рящбяр органларына сечкилярдя Ленинин тяряфдарларынын сяслярин чохуну (бурадан – болшевикляр), онларын рягибляринин ися сяслярин азыны (меншевикляр) газанмасындан сонра мейдана эялмишди. Б. Русийа ингилаби щярякатындакы радикал ъяряйанын давамчылары идиляр: марксизм мювгейиндя галараг, ейни заманда 19 ясрин 2-ъи йарысы ингилабчыларынын (“халгчыларын”) идеолоэийа вя тяърцбясини, щямчинин 18 яср Бюйцк Франса ингилабынын елементлярини мянимсяйяряк тятбиг едирдиляр. Б. 1904 илин сонунда юзляринин илк фраксийа гязетини – “Вперйод”у (1903 илдя меншевиклярин ялиня кечян “Искра” гязетиня гаршы) няшр етдирмяйя башладылар. Русийада баш верян 1905–07 илляр ингилабы заманы Б. есерляр, меншевикляр вя с. ингилаби тяшкилатларла бирэя фяалиййят эюстярирдиляр. 1907–14 иллярдя Б.-ля меншевикляр арасында Русийада буржуа дяйишикликляри иля баьлы фикир айрылыьы мювъуд иди: Б. буржуа ингилабыны йахын заманларда гачылмаз щесаб едирдиляр. РСДФП-нин Прага конфрансында (1912) Ленин партийадакы диэяр ъяряйанларла компромися эетмякдян имтина едяряк партийаны парчалады. 1912 илдян Б.-ин мятбуат органы “Правда” гязети олду. 1913 илдя Дювлят думасынын болшевик депутатлары сосиал-демократ фраксийасындан чыхараг мцстягил фраксийа йаратдылар. Биринъи дцнйа мцщарибясинин (1914–1918) башланьыъында Б. “Вятяни мцдафия едяк” шцарынын явязиня “империалист мцщарибясини вятяндаш мцщарибясиня чевиряк” шцарыны иряли сцрдцляр. 1917 илдя Феврал буржуа ингилабынын башланмасы Б., щямчинин Русийанын диэяр сийаси партийалары цчцн эюзлянилмяз олду. Б. Петроград фящля вя ясэяр депутатлары совети ясасында Мцвяггяти щюкумятин йарадылмасы вя
буржуа-демократик ингилабынын баша чатдырылмасы шцары иля чыхыш етдиляр. Апрел айында Ленин бцтцн щакимиййятин Советляря кечмяли олдуьуну елан етдикдян (“Апрел тезисляри”) сонра Мцвяггяти щюкумятля ямякдашлыьын бцтцн тяряфдарлары иля конфронтасийайа эирдиляр. Апрел конфрансында Ленинин тяклифляри дястяклянди, бунларын ясасында йени партийа програмынын щазырланмасы вя партийанын адына “Б.” сюзцнцн ялавя олунмасы гярара алынды. 1917–52 иллярдя “Б.” сюзц рясмян партийанын адына [дяфялярля дяйишился дя – РСДФ(б)П, РК(б)П, ЦИК(б)П] дахил иди. 1917 ил Октйабр чеврилиши нятиъясиндя Б. щакимиййятя эялдиляр. 1918 илин мартында, сол есерлярин Халг Комиссарлары Советинин тяркибиндян чыхмасындан сонра Б. йеэаня щаким партийайа чеврилди. Партийанын 1952 илдя кечирилян 19-ъу гурултайында онун Совет Иттифагы Коммунист Партийасы адландырылмасы гярара алынды.
БОЛШЕВИКЛЯР – Русийа сосиал-демократ фящля партийасынын (РСДФП) тяркибиндя (меншевиклярля йанашы) фраксийа; В.И. Ленинин башчылыг етдийи сийаси ъяряйанын (фраксийанын) нцмайяндяляри, 1917 илин апрелиндян мцстягил сийаси партийа. “Б.” ады РСДФП-нин 2-ъи гурултайында (1903) партийанын рящбяр органларына сечкилярдя Ленинин тяряфдарларынын сяслярин чохуну (бурадан – болшевикляр), онларын рягибляринин ися сяслярин азыны (меншевикляр) газанмасындан сонра мейдана эялмишди. Б. Русийа ингилаби щярякатындакы радикал ъяряйанын давамчылары идиляр: марксизм мювгейиндя галараг, ейни заманда 19 ясрин 2-ъи йарысы ингилабчыларынын (“халгчыларын”) идеолоэийа вя тяърцбясини, щямчинин 18 яср Бюйцк Франса ингилабынын елементлярини мянимсяйяряк тятбиг едирдиляр. Б. 1904 илин сонунда юзляринин илк фраксийа гязетини – “Вперйод”у (1903 илдя меншевиклярин ялиня кечян “Искра” гязетиня гаршы) няшр етдирмяйя башладылар. Русийада баш верян 1905–07 илляр ингилабы заманы Б. есерляр, меншевикляр вя с. ингилаби тяшкилатларла бирэя фяалиййят эюстярирдиляр. 1907–14 иллярдя Б.-ля меншевикляр арасында Русийада буржуа дяйишикликляри иля баьлы фикир айрылыьы мювъуд иди: Б. буржуа ингилабыны йахын заманларда гачылмаз щесаб едирдиляр. РСДФП-нин Прага конфрансында (1912) Ленин партийадакы диэяр ъяряйанларла компромися эетмякдян имтина едяряк партийаны парчалады. 1912 илдян Б.-ин мятбуат органы “Правда” гязети олду. 1913 илдя Дювлят думасынын болшевик депутатлары сосиал-демократ фраксийасындан чыхараг мцстягил фраксийа йаратдылар. Биринъи дцнйа мцщарибясинин (1914–1918) башланьыъында Б. “Вятяни мцдафия едяк” шцарынын явязиня “империалист мцщарибясини вятяндаш мцщарибясиня чевиряк” шцарыны иряли сцрдцляр. 1917 илдя Феврал буржуа ингилабынын башланмасы Б., щямчинин Русийанын диэяр сийаси партийалары цчцн эюзлянилмяз олду. Б. Петроград фящля вя ясэяр депутатлары совети ясасында Мцвяггяти щюкумятин йарадылмасы вя
буржуа-демократик ингилабынын баша чатдырылмасы шцары иля чыхыш етдиляр. Апрел айында Ленин бцтцн щакимиййятин Советляря кечмяли олдуьуну елан етдикдян (“Апрел тезисляри”) сонра Мцвяггяти щюкумятля ямякдашлыьын бцтцн тяряфдарлары иля конфронтасийайа эирдиляр. Апрел конфрансында Ленинин тяклифляри дястяклянди, бунларын ясасында йени партийа програмынын щазырланмасы вя партийанын адына “Б.” сюзцнцн ялавя олунмасы гярара алынды. 1917–52 иллярдя “Б.” сюзц рясмян партийанын адына [дяфялярля дяйишился дя – РСДФ(б)П, РК(б)П, ЦИК(б)П] дахил иди. 1917 ил Октйабр чеврилиши нятиъясиндя Б. щакимиййятя эялдиляр. 1918 илин мартында, сол есерлярин Халг Комиссарлары Советинин тяркибиндян чыхмасындан сонра Б. йеэаня щаким партийайа чеврилди. Партийанын 1952 илдя кечирилян 19-ъу гурултайында онун Совет Иттифагы Коммунист Партийасы адландырылмасы гярара алынды.
