Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IV CİLD (BƏZİRXANA - BİNNƏTOVA)
    BONQOLAR

    БÓНГОЛАР, о б о н г л а р, б у н г о л а р,  а б у н г а л а р, м у н г а л а р, ф а н а т о н г н й и н г л я р, д о р л а р, д е р а н л а р – Ъянуби Судан Республикасынын Бящр-ял-Гязял реэионунун ъ.-унда халг; айры-айры груплары Екваториал реэионда мяскунлашмышдыр. Бакалара, лориляря, миттулара, белиляря, нйамусалара гощумдурлар. Сайлары 170 мин няфярдир (1998). Нил-Сящра дил аилясинин Шари-Нил групуна аид олан бонго дилиндя данышырлар. Б.-ын яксяриййяти щямчинин занде вя динка диллярини билир. Яняняви инанъларыны горуйуб сахламышлар, христианлар да вар.
         Ясас мяшьулиййятляри тоха якинчилийи (калыш, кцнъцт, дурра, тцтцн), овчулуг, балыгчылыг, малдарлыг (гойун, кечи вя с.), щямчинин дямир мямулатыныын сатышыдыр. Сяняткарлыг сащяляриндян ян чох дямирчилик (бонго дямирчиляринин дцзялтдикляри мямулатлар реэионда ян йахшылары щесаб олунур), аьаъ цзяриндя ойма, балыг торларынын вя тяляляринин щазырланмасы, дулусчулуг инкшаф етмишдир.

                               Бонго гадыны.


        Б.-ын мяскянляри бюйцк аьаъын (янъир, йахуд тамаринд) ятрафында пяракяндя йерляшян кома групларындан ибарятдир. Комалар даиряви планлыдыр, дюшямяси мющрядян олур, конусвары дамы саман, йахуд отларла юртцлцр, диварлары будаглардан, бамбукдан, отлардан вя аьаъ габыьындан щюрцлцр, дахилдян эилля суваныр. Тахыл анбарлары диряклярин цзяриндядир.
       Киши эейими дяридян бел сарьысы, гадын эейими ися беля баьланан гайтандан асылмыш от, йарпаг, йахуд аьаъ лифляридир. Татуировка вя скарификасийа мювъуддур; ярдя олан гадынлар алт додагларына лабрет тахырлар. 
       Йемякляри, ясасян, биткилярдян щазырланыр (сыйыглар, шорбалар). Яняняви сосиал тяшкилатланманын ясасыны гябиляляр, кянд иъмалары вя бюйцк аиляляр тяшкил едир; башчынын (нйери) яняняви функсийасы йаьыш дуасындан ибарятдир. Никащда оланларын мяскянляри вирилокалдыр, полиэинийа йайылмышдыр. Гощумлуг патрилатералдыр.
       Рягсляри вя мусиги алятляри (тябил, сцмсц, флейта, няфяс алятляри, симли алятляр вя с.) мцхтялифдир. Б.-ын яксяриййяти яъдадлара вя тябият гцввяляриня ситайиш едир, маэийайа вя ъадуэярлийя инанъ йайылмышдыр. Фолклор жанрлары няьмяляр, наьыллар вя аталар сюзляридир.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BƏZİRXANA – BİNNƏTOVA
    BONQOLAR

    БÓНГОЛАР, о б о н г л а р, б у н г о л а р,  а б у н г а л а р, м у н г а л а р, ф а н а т о н г н й и н г л я р, д о р л а р, д е р а н л а р – Ъянуби Судан Республикасынын Бящр-ял-Гязял реэионунун ъ.-унда халг; айры-айры груплары Екваториал реэионда мяскунлашмышдыр. Бакалара, лориляря, миттулара, белиляря, нйамусалара гощумдурлар. Сайлары 170 мин няфярдир (1998). Нил-Сящра дил аилясинин Шари-Нил групуна аид олан бонго дилиндя данышырлар. Б.-ын яксяриййяти щямчинин занде вя динка диллярини билир. Яняняви инанъларыны горуйуб сахламышлар, христианлар да вар.
         Ясас мяшьулиййятляри тоха якинчилийи (калыш, кцнъцт, дурра, тцтцн), овчулуг, балыгчылыг, малдарлыг (гойун, кечи вя с.), щямчинин дямир мямулатыныын сатышыдыр. Сяняткарлыг сащяляриндян ян чох дямирчилик (бонго дямирчиляринин дцзялтдикляри мямулатлар реэионда ян йахшылары щесаб олунур), аьаъ цзяриндя ойма, балыг торларынын вя тяляляринин щазырланмасы, дулусчулуг инкшаф етмишдир.

                               Бонго гадыны.


        Б.-ын мяскянляри бюйцк аьаъын (янъир, йахуд тамаринд) ятрафында пяракяндя йерляшян кома групларындан ибарятдир. Комалар даиряви планлыдыр, дюшямяси мющрядян олур, конусвары дамы саман, йахуд отларла юртцлцр, диварлары будаглардан, бамбукдан, отлардан вя аьаъ габыьындан щюрцлцр, дахилдян эилля суваныр. Тахыл анбарлары диряклярин цзяриндядир.
       Киши эейими дяридян бел сарьысы, гадын эейими ися беля баьланан гайтандан асылмыш от, йарпаг, йахуд аьаъ лифляридир. Татуировка вя скарификасийа мювъуддур; ярдя олан гадынлар алт додагларына лабрет тахырлар. 
       Йемякляри, ясасян, биткилярдян щазырланыр (сыйыглар, шорбалар). Яняняви сосиал тяшкилатланманын ясасыны гябиляляр, кянд иъмалары вя бюйцк аиляляр тяшкил едир; башчынын (нйери) яняняви функсийасы йаьыш дуасындан ибарятдир. Никащда оланларын мяскянляри вирилокалдыр, полиэинийа йайылмышдыр. Гощумлуг патрилатералдыр.
       Рягсляри вя мусиги алятляри (тябил, сцмсц, флейта, няфяс алятляри, симли алятляр вя с.) мцхтялифдир. Б.-ын яксяриййяти яъдадлара вя тябият гцввяляриня ситайиш едир, маэийайа вя ъадуэярлийя инанъ йайылмышдыр. Фолклор жанрлары няьмяляр, наьыллар вя аталар сюзляридир.

    BONQOLAR

    БÓНГОЛАР, о б о н г л а р, б у н г о л а р,  а б у н г а л а р, м у н г а л а р, ф а н а т о н г н й и н г л я р, д о р л а р, д е р а н л а р – Ъянуби Судан Республикасынын Бящр-ял-Гязял реэионунун ъ.-унда халг; айры-айры груплары Екваториал реэионда мяскунлашмышдыр. Бакалара, лориляря, миттулара, белиляря, нйамусалара гощумдурлар. Сайлары 170 мин няфярдир (1998). Нил-Сящра дил аилясинин Шари-Нил групуна аид олан бонго дилиндя данышырлар. Б.-ын яксяриййяти щямчинин занде вя динка диллярини билир. Яняняви инанъларыны горуйуб сахламышлар, христианлар да вар.
         Ясас мяшьулиййятляри тоха якинчилийи (калыш, кцнъцт, дурра, тцтцн), овчулуг, балыгчылыг, малдарлыг (гойун, кечи вя с.), щямчинин дямир мямулатыныын сатышыдыр. Сяняткарлыг сащяляриндян ян чох дямирчилик (бонго дямирчиляринин дцзялтдикляри мямулатлар реэионда ян йахшылары щесаб олунур), аьаъ цзяриндя ойма, балыг торларынын вя тяляляринин щазырланмасы, дулусчулуг инкшаф етмишдир.

                               Бонго гадыны.


        Б.-ын мяскянляри бюйцк аьаъын (янъир, йахуд тамаринд) ятрафында пяракяндя йерляшян кома групларындан ибарятдир. Комалар даиряви планлыдыр, дюшямяси мющрядян олур, конусвары дамы саман, йахуд отларла юртцлцр, диварлары будаглардан, бамбукдан, отлардан вя аьаъ габыьындан щюрцлцр, дахилдян эилля суваныр. Тахыл анбарлары диряклярин цзяриндядир.
       Киши эейими дяридян бел сарьысы, гадын эейими ися беля баьланан гайтандан асылмыш от, йарпаг, йахуд аьаъ лифляридир. Татуировка вя скарификасийа мювъуддур; ярдя олан гадынлар алт додагларына лабрет тахырлар. 
       Йемякляри, ясасян, биткилярдян щазырланыр (сыйыглар, шорбалар). Яняняви сосиал тяшкилатланманын ясасыны гябиляляр, кянд иъмалары вя бюйцк аиляляр тяшкил едир; башчынын (нйери) яняняви функсийасы йаьыш дуасындан ибарятдир. Никащда оланларын мяскянляри вирилокалдыр, полиэинийа йайылмышдыр. Гощумлуг патрилатералдыр.
       Рягсляри вя мусиги алятляри (тябил, сцмсц, флейта, няфяс алятляри, симли алятляр вя с.) мцхтялифдир. Б.-ын яксяриййяти яъдадлара вя тябият гцввяляриня ситайиш едир, маэийайа вя ъадуэярлийя инанъ йайылмышдыр. Фолклор жанрлары няьмяляр, наьыллар вя аталар сюзляридир.