Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
III CİLD (BABİNGER - BAXŞƏLİYEV)
    BALTLAR

    Балтика дилляриндя данышан халглар групу. Бу термин 1845 илдя Пруссийа тарихчиси Г. Несселман тяряфиндян тяклиф едилмишдир. Антик мцяллифляр онлары (йахуд онларын бир щиссясини) естийалар (аестии) кими гейд едирдиляр. Дилчилийин, йазылы вя археоложи мянбялярин мялуматларынын мцгайисяси Б.-ы бир нечя група айырмаьа имкан йарадыр. Русийанын Калининград вил.-ндя, Шимал-Шярги Полшада, Гярби Литвада йашамыш галиндалар (бах Богачйов мядяниййяти), пруслар, йатвйаглар, куршиляр, ламатлар, скалвлар вя б. халглар Гярби Б.-а аиддир. Шярги Литвада, Ъянуби вя Шярги Латвийада йашамыш литвалар, аукштайтлар, жемайтлар, латгаллар, земгаллар вя селляр Шярги Б.-а аиддир. Топонимийа мялуматлары ясасында мцяййян олунмуш Днепр вя Ока Б.-ы Еркян Дямир дюврцндя Неман чайындан Ока чайынын йухары ахарлары вя Москва чайынадяк йайылмыш Штрихлянмиш керамика мядяниййяти, Днепр-Двина мядяниййяти вя ещтимал ки, Дйаков мядяниййятинин бир гисми иля баьлыдырлар. Сонралар Днепр вя Гярби Б.-ын бир щиссяси славйанлар тяряфиндян, Гярби Б.-ын бир щиссяси Тевтон орденинин експансийасы нятиъясиндя алманлар тяряфиндян ассимилйасийа едилди. Галанлары ися мцасир Балтика халгларынын – литвалылар вя латышларын тяркибиня гатылдылар.
    Б.-ын щинд-авропалылар массивиндян (кцтлясиндян) айрылмасы тарихи, щямчинин онларда цмуми “башланьыъ” мядяниййятинин мювъудлуьу мцбащисялидир. Археоложи мялуматлара эюря Б.-ын мядяниййятиня бир нечя мядяниййят (Орта Латен дюврцндя Йасторф мядяниййяти вя Помор мядяниййяти, 3–4 ясрлярдя ися Велбар мядяниййяти) вя ещтимал ки, Мяркязи Авропадан кюч дальалары ящямиййятли тясир эюстярмишдир. Кящряба йолу васитясиля Б. Рома империйасы иля ялагя сахлайырдылар. Халгларын Бюйцк Кючцндя балт дястялярин иштиракы 5–6 ясрлярдя балт мядяниййятляринин структурунда ящямиййятли дяйишикликляря сябяб олду. Бунунла беля балт мядяниййятляринин яксяриййяти цчцн инновасийалар дюврцндя йаранмыш формаларын хцсуси давамлылыьы сяъиййявидир. Б.- да дружина вя протошящяр мяркязляринин мейдана эялмяси 9–10 ясрляря аид олса да, илк дювлятляри (бах Бюйцк Литва кнйазлыьы) 13 ясрдя формалашмышдыр. Гоншуларына нисбятян Б. христианлыьы даща эеъ гябул етмишдиляр. Бцтпяряст дини тясяввцрляриндя архаик щинд- Авропа мифолоэийасыны якс етдирян балт мядяниййятляринин цмуми ъящятляри мцшащидя олунур: баш аллащын (лат. Диẽвас) вя илдырымсачан аллащын (лит. Перкūнас) култлары, щямчинин якиз култунун цнсцрляри вя с.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BABİNGER – BAXŞƏLİYEV
    BALTLAR

    Балтика дилляриндя данышан халглар групу. Бу термин 1845 илдя Пруссийа тарихчиси Г. Несселман тяряфиндян тяклиф едилмишдир. Антик мцяллифляр онлары (йахуд онларын бир щиссясини) естийалар (аестии) кими гейд едирдиляр. Дилчилийин, йазылы вя археоложи мянбялярин мялуматларынын мцгайисяси Б.-ы бир нечя група айырмаьа имкан йарадыр. Русийанын Калининград вил.-ндя, Шимал-Шярги Полшада, Гярби Литвада йашамыш галиндалар (бах Богачйов мядяниййяти), пруслар, йатвйаглар, куршиляр, ламатлар, скалвлар вя б. халглар Гярби Б.-а аиддир. Шярги Литвада, Ъянуби вя Шярги Латвийада йашамыш литвалар, аукштайтлар, жемайтлар, латгаллар, земгаллар вя селляр Шярги Б.-а аиддир. Топонимийа мялуматлары ясасында мцяййян олунмуш Днепр вя Ока Б.-ы Еркян Дямир дюврцндя Неман чайындан Ока чайынын йухары ахарлары вя Москва чайынадяк йайылмыш Штрихлянмиш керамика мядяниййяти, Днепр-Двина мядяниййяти вя ещтимал ки, Дйаков мядяниййятинин бир гисми иля баьлыдырлар. Сонралар Днепр вя Гярби Б.-ын бир щиссяси славйанлар тяряфиндян, Гярби Б.-ын бир щиссяси Тевтон орденинин експансийасы нятиъясиндя алманлар тяряфиндян ассимилйасийа едилди. Галанлары ися мцасир Балтика халгларынын – литвалылар вя латышларын тяркибиня гатылдылар.
    Б.-ын щинд-авропалылар массивиндян (кцтлясиндян) айрылмасы тарихи, щямчинин онларда цмуми “башланьыъ” мядяниййятинин мювъудлуьу мцбащисялидир. Археоложи мялуматлара эюря Б.-ын мядяниййятиня бир нечя мядяниййят (Орта Латен дюврцндя Йасторф мядяниййяти вя Помор мядяниййяти, 3–4 ясрлярдя ися Велбар мядяниййяти) вя ещтимал ки, Мяркязи Авропадан кюч дальалары ящямиййятли тясир эюстярмишдир. Кящряба йолу васитясиля Б. Рома империйасы иля ялагя сахлайырдылар. Халгларын Бюйцк Кючцндя балт дястялярин иштиракы 5–6 ясрлярдя балт мядяниййятляринин структурунда ящямиййятли дяйишикликляря сябяб олду. Бунунла беля балт мядяниййятляринин яксяриййяти цчцн инновасийалар дюврцндя йаранмыш формаларын хцсуси давамлылыьы сяъиййявидир. Б.- да дружина вя протошящяр мяркязляринин мейдана эялмяси 9–10 ясрляря аид олса да, илк дювлятляри (бах Бюйцк Литва кнйазлыьы) 13 ясрдя формалашмышдыр. Гоншуларына нисбятян Б. христианлыьы даща эеъ гябул етмишдиляр. Бцтпяряст дини тясяввцрляриндя архаик щинд- Авропа мифолоэийасыны якс етдирян балт мядяниййятляринин цмуми ъящятляри мцшащидя олунур: баш аллащын (лат. Диẽвас) вя илдырымсачан аллащын (лит. Перкūнас) култлары, щямчинин якиз култунун цнсцрляри вя с.

    BALTLAR

    Балтика дилляриндя данышан халглар групу. Бу термин 1845 илдя Пруссийа тарихчиси Г. Несселман тяряфиндян тяклиф едилмишдир. Антик мцяллифляр онлары (йахуд онларын бир щиссясини) естийалар (аестии) кими гейд едирдиляр. Дилчилийин, йазылы вя археоложи мянбялярин мялуматларынын мцгайисяси Б.-ы бир нечя група айырмаьа имкан йарадыр. Русийанын Калининград вил.-ндя, Шимал-Шярги Полшада, Гярби Литвада йашамыш галиндалар (бах Богачйов мядяниййяти), пруслар, йатвйаглар, куршиляр, ламатлар, скалвлар вя б. халглар Гярби Б.-а аиддир. Шярги Литвада, Ъянуби вя Шярги Латвийада йашамыш литвалар, аукштайтлар, жемайтлар, латгаллар, земгаллар вя селляр Шярги Б.-а аиддир. Топонимийа мялуматлары ясасында мцяййян олунмуш Днепр вя Ока Б.-ы Еркян Дямир дюврцндя Неман чайындан Ока чайынын йухары ахарлары вя Москва чайынадяк йайылмыш Штрихлянмиш керамика мядяниййяти, Днепр-Двина мядяниййяти вя ещтимал ки, Дйаков мядяниййятинин бир гисми иля баьлыдырлар. Сонралар Днепр вя Гярби Б.-ын бир щиссяси славйанлар тяряфиндян, Гярби Б.-ын бир щиссяси Тевтон орденинин експансийасы нятиъясиндя алманлар тяряфиндян ассимилйасийа едилди. Галанлары ися мцасир Балтика халгларынын – литвалылар вя латышларын тяркибиня гатылдылар.
    Б.-ын щинд-авропалылар массивиндян (кцтлясиндян) айрылмасы тарихи, щямчинин онларда цмуми “башланьыъ” мядяниййятинин мювъудлуьу мцбащисялидир. Археоложи мялуматлара эюря Б.-ын мядяниййятиня бир нечя мядяниййят (Орта Латен дюврцндя Йасторф мядяниййяти вя Помор мядяниййяти, 3–4 ясрлярдя ися Велбар мядяниййяти) вя ещтимал ки, Мяркязи Авропадан кюч дальалары ящямиййятли тясир эюстярмишдир. Кящряба йолу васитясиля Б. Рома империйасы иля ялагя сахлайырдылар. Халгларын Бюйцк Кючцндя балт дястялярин иштиракы 5–6 ясрлярдя балт мядяниййятляринин структурунда ящямиййятли дяйишикликляря сябяб олду. Бунунла беля балт мядяниййятляринин яксяриййяти цчцн инновасийалар дюврцндя йаранмыш формаларын хцсуси давамлылыьы сяъиййявидир. Б.- да дружина вя протошящяр мяркязляринин мейдана эялмяси 9–10 ясрляря аид олса да, илк дювлятляри (бах Бюйцк Литва кнйазлыьы) 13 ясрдя формалашмышдыр. Гоншуларына нисбятян Б. христианлыьы даща эеъ гябул етмишдиляр. Бцтпяряст дини тясяввцрляриндя архаик щинд- Авропа мифолоэийасыны якс етдирян балт мядяниййятляринин цмуми ъящятляри мцшащидя олунур: баш аллащын (лат. Диẽвас) вя илдырымсачан аллащын (лит. Перкūнас) култлары, щямчинин якиз култунун цнсцрляри вя с.