Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IV CİLD (BƏZİRXANA - BİNNƏTOVA)
    BORNU


    БÓРНУ – Мяркязи Суданда ири орта яср дювляти; Канем дювляти иля тарихи вя сцлаля варислийи иля баьлыдыр. 14 ясрин сонларында Канемин пайтахты булала тайфалары тяряфиндян ишьал едилдийи цчцн пайтахт юлкянин Б. адлы ъ.-г. яразиляриня (Чад эюлцндян г.-дя) кючцрцлмцшдцр. Б.-нун ящалиси, ясасян, канурилярдян ибарят иди. Б.-нун пайтахты тягр. 1470 илдян 19 ясрин яввялинядяк Нгазаргаму, 1814 илдян Кукава, 1893 илдян Диква олмушдур. Б.- нун щаким даиряляри Канемин мювъуд олдуьу дюврдя исламы гябул етмиш вя Шимали Африка иля сых тиъари, дини вя мядяни ялагяляр сахламышлар. Б.-нун чичяклянмя дюврц Идрис Алоаманын (Алоама; 1571– 1603) щакимиййят илляриня тясадцф едир. Бярбярлярин мяскунлашдыьы Сящра районлары, Тибести йайласы Б.-нун табелийиндя иди. Б.-нун щакимляри вахташыры щауса халгынын айры-айры яразилярини (мяс., Кано дювлятини) юзляриня табе едирдиляр. 19 ясрин яввялляриндя Б. Вадаи дювлятиндян асылы вязиййятя дцшмцш, 19 ясрин сонларында ися Раббаща дювлятинин тяркибиня гатылмышдыр. Б. 20 ясрин яввялляриндян Б.Британийа, Франса вя Алманийанын ярази иддиасы обйектиня чеврилмиш, яразиси бюлцшдцрцляряк бу дювлятлярин мцстямлякяляринин тяркибиня дахил едилмишдир. 

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BƏZİRXANA – BİNNƏTOVA
    BORNU


    БÓРНУ – Мяркязи Суданда ири орта яср дювляти; Канем дювляти иля тарихи вя сцлаля варислийи иля баьлыдыр. 14 ясрин сонларында Канемин пайтахты булала тайфалары тяряфиндян ишьал едилдийи цчцн пайтахт юлкянин Б. адлы ъ.-г. яразиляриня (Чад эюлцндян г.-дя) кючцрцлмцшдцр. Б.-нун ящалиси, ясасян, канурилярдян ибарят иди. Б.-нун пайтахты тягр. 1470 илдян 19 ясрин яввялинядяк Нгазаргаму, 1814 илдян Кукава, 1893 илдян Диква олмушдур. Б.- нун щаким даиряляри Канемин мювъуд олдуьу дюврдя исламы гябул етмиш вя Шимали Африка иля сых тиъари, дини вя мядяни ялагяляр сахламышлар. Б.-нун чичяклянмя дюврц Идрис Алоаманын (Алоама; 1571– 1603) щакимиййят илляриня тясадцф едир. Бярбярлярин мяскунлашдыьы Сящра районлары, Тибести йайласы Б.-нун табелийиндя иди. Б.-нун щакимляри вахташыры щауса халгынын айры-айры яразилярини (мяс., Кано дювлятини) юзляриня табе едирдиляр. 19 ясрин яввялляриндя Б. Вадаи дювлятиндян асылы вязиййятя дцшмцш, 19 ясрин сонларында ися Раббаща дювлятинин тяркибиня гатылмышдыр. Б. 20 ясрин яввялляриндян Б.Британийа, Франса вя Алманийанын ярази иддиасы обйектиня чеврилмиш, яразиси бюлцшдцрцляряк бу дювлятлярин мцстямлякяляринин тяркибиня дахил едилмишдир. 

    BORNU


    БÓРНУ – Мяркязи Суданда ири орта яср дювляти; Канем дювляти иля тарихи вя сцлаля варислийи иля баьлыдыр. 14 ясрин сонларында Канемин пайтахты булала тайфалары тяряфиндян ишьал едилдийи цчцн пайтахт юлкянин Б. адлы ъ.-г. яразиляриня (Чад эюлцндян г.-дя) кючцрцлмцшдцр. Б.-нун ящалиси, ясасян, канурилярдян ибарят иди. Б.-нун пайтахты тягр. 1470 илдян 19 ясрин яввялинядяк Нгазаргаму, 1814 илдян Кукава, 1893 илдян Диква олмушдур. Б.- нун щаким даиряляри Канемин мювъуд олдуьу дюврдя исламы гябул етмиш вя Шимали Африка иля сых тиъари, дини вя мядяни ялагяляр сахламышлар. Б.-нун чичяклянмя дюврц Идрис Алоаманын (Алоама; 1571– 1603) щакимиййят илляриня тясадцф едир. Бярбярлярин мяскунлашдыьы Сящра районлары, Тибести йайласы Б.-нун табелийиндя иди. Б.-нун щакимляри вахташыры щауса халгынын айры-айры яразилярини (мяс., Кано дювлятини) юзляриня табе едирдиляр. 19 ясрин яввялляриндя Б. Вадаи дювлятиндян асылы вязиййятя дцшмцш, 19 ясрин сонларында ися Раббаща дювлятинин тяркибиня гатылмышдыр. Б. 20 ясрин яввялляриндян Б.Британийа, Франса вя Алманийанын ярази иддиасы обйектиня чеврилмиш, яразиси бюлцшдцрцляряк бу дювлятлярин мцстямлякяляринин тяркибиня дахил едилмишдир.