АЬ ДЯНИЗ – РФ-нин Авропа щиссясинин шм. сащилляриндя Шимал Бузлу океанынын даща чох тяърид олунмуш дахили дянизи. Кола вя Канин й-а-ры арасындадыр. Шм.- да Горло вя Воронка боьазлары васитясиля Баренс дянизи иля бирляшир. Йер кцрясинин ян кичик дянизляриндяндир. Сащ. 90 мин км2, щяъми 6 мин км3-дир. Орта дяринлийи 140–160 м, ян дярин йери 350 м-дир (Кандалакша кюрфязиндя). Сащилляри эиринтили-чыхынтылы, гайалыгдыр. Ян ири кюрфязляри: Онега, Двина, Мезен, Кандалакша. Ян ири адалары: Соловес, Нящянэ, Моржовес, Марал, Мудйуг. Чохлу кичик адалар вар. Иглими субтропик дяниз иглиминдян мцлайим континентала кечид типлидир. Гышы сойуг вя узунмцддятлидир. Щаванын орта темп-ру февралда –15оЪ- дир (мин. – 26оЪ). Йайы гыса вя сяриндир. Ийулда темп-р 8–10оЪ-дир. Суйун темп-ру йайда 6–15оЪ, гышда 1оЪ-дян ашаьыдыр. Дузлулуьу 24–34‰-дир. Гышда бузла юртцлцр. Ортаиллик атм. йаьынтылары тягр. 600 мм тяшкил едир. Думанлы щавалар сяъиййявидир. А.д.-я Шимали Двина, Мезен, Онега, Нива, Варзуга, Кем вя Выг чайлары тюкцлцр. А.д. барядя илк тядгигатлар 16 ясрин орталарына аиддир. Мцфяссял юлчмя вя планаалма ишляри 1827–32 иллярдя апарылмышдыр. 1850 илдя илк А.д. су йолу хяритяси чап олунмушдур. А.д. зянэин (700 нювдян чох) биоресурса маликдир. Сийяняк, треска, наваща, суити вя с. овланыр. Русийанын шм.-ындакы игтисади р-нлары хариъи дювлятлярин портлары иля ялагяляндирян А.д.-ин бюйцк нягл. ящямиййяти вар. Мцщцм портлары: Арханэелск, Онега, Беломорск, Кандалакша.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
АЬ ДЯНИЗ – РФ-нин Авропа щиссясинин шм. сащилляриндя Шимал Бузлу океанынын даща чох тяърид олунмуш дахили дянизи. Кола вя Канин й-а-ры арасындадыр. Шм.- да Горло вя Воронка боьазлары васитясиля Баренс дянизи иля бирляшир. Йер кцрясинин ян кичик дянизляриндяндир. Сащ. 90 мин км2, щяъми 6 мин км3-дир. Орта дяринлийи 140–160 м, ян дярин йери 350 м-дир (Кандалакша кюрфязиндя). Сащилляри эиринтили-чыхынтылы, гайалыгдыр. Ян ири кюрфязляри: Онега, Двина, Мезен, Кандалакша. Ян ири адалары: Соловес, Нящянэ, Моржовес, Марал, Мудйуг. Чохлу кичик адалар вар. Иглими субтропик дяниз иглиминдян мцлайим континентала кечид типлидир. Гышы сойуг вя узунмцддятлидир. Щаванын орта темп-ру февралда –15оЪ- дир (мин. – 26оЪ). Йайы гыса вя сяриндир. Ийулда темп-р 8–10оЪ-дир. Суйун темп-ру йайда 6–15оЪ, гышда 1оЪ-дян ашаьыдыр. Дузлулуьу 24–34‰-дир. Гышда бузла юртцлцр. Ортаиллик атм. йаьынтылары тягр. 600 мм тяшкил едир. Думанлы щавалар сяъиййявидир. А.д.-я Шимали Двина, Мезен, Онега, Нива, Варзуга, Кем вя Выг чайлары тюкцлцр. А.д. барядя илк тядгигатлар 16 ясрин орталарына аиддир. Мцфяссял юлчмя вя планаалма ишляри 1827–32 иллярдя апарылмышдыр. 1850 илдя илк А.д. су йолу хяритяси чап олунмушдур. А.д. зянэин (700 нювдян чох) биоресурса маликдир. Сийяняк, треска, наваща, суити вя с. овланыр. Русийанын шм.-ындакы игтисади р-нлары хариъи дювлятлярин портлары иля ялагяляндирян А.д.-ин бюйцк нягл. ящямиййяти вар. Мцщцм портлары: Арханэелск, Онега, Беломорск, Кандалакша.
АЬ ДЯНИЗ – РФ-нин Авропа щиссясинин шм. сащилляриндя Шимал Бузлу океанынын даща чох тяърид олунмуш дахили дянизи. Кола вя Канин й-а-ры арасындадыр. Шм.- да Горло вя Воронка боьазлары васитясиля Баренс дянизи иля бирляшир. Йер кцрясинин ян кичик дянизляриндяндир. Сащ. 90 мин км2, щяъми 6 мин км3-дир. Орта дяринлийи 140–160 м, ян дярин йери 350 м-дир (Кандалакша кюрфязиндя). Сащилляри эиринтили-чыхынтылы, гайалыгдыр. Ян ири кюрфязляри: Онега, Двина, Мезен, Кандалакша. Ян ири адалары: Соловес, Нящянэ, Моржовес, Марал, Мудйуг. Чохлу кичик адалар вар. Иглими субтропик дяниз иглиминдян мцлайим континентала кечид типлидир. Гышы сойуг вя узунмцддятлидир. Щаванын орта темп-ру февралда –15оЪ- дир (мин. – 26оЪ). Йайы гыса вя сяриндир. Ийулда темп-р 8–10оЪ-дир. Суйун темп-ру йайда 6–15оЪ, гышда 1оЪ-дян ашаьыдыр. Дузлулуьу 24–34‰-дир. Гышда бузла юртцлцр. Ортаиллик атм. йаьынтылары тягр. 600 мм тяшкил едир. Думанлы щавалар сяъиййявидир. А.д.-я Шимали Двина, Мезен, Онега, Нива, Варзуга, Кем вя Выг чайлары тюкцлцр. А.д. барядя илк тядгигатлар 16 ясрин орталарына аиддир. Мцфяссял юлчмя вя планаалма ишляри 1827–32 иллярдя апарылмышдыр. 1850 илдя илк А.д. су йолу хяритяси чап олунмушдур. А.д. зянэин (700 нювдян чох) биоресурса маликдир. Сийяняк, треска, наваща, суити вя с. овланыр. Русийанын шм.-ындакы игтисади р-нлары хариъи дювлятлярин портлары иля ялагяляндирян А.д.-ин бюйцк нягл. ящямиййяти вар. Мцщцм портлары: Арханэелск, Онега, Беломорск, Кандалакша.
