Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IV CİLD (BƏZİRXANA - BİNNƏTOVA)
    BİBLİOQRAFİYA

    БИБЛИОГРÁФИЙА (йун. βιβλιον – китаб + … графийа) – чап ясярляринин учот вя гейдиййатыны апаран, онлары системляшдирян, тясвир, тювсийя вя тяблиь едян елм вя ямяли фяалиййят сащяси. Библиографик мялуматлар эюстяриъиляр, каталоглар, китабйаны вя мягаляйаны сийащылар вя с. шяклиндя тяртиб едилир; ялифба сырасы иля, хроноложи вя йа систематик гайдада йерляшдириля билир. Библиографик мятнляр универсал, сащя, тематик, фярди вя с.; цмуми (бир чох юлкяляр цзря) вя милли; ретроспектив (мцяййян тарихи дювр цчцн) вя ъари (сон 1–2 ил цчцн) олур. Биобиблиографийа (бурада ясяр щаггында информасийа ясярин мцяллифи щаггында мялуматла бирликдя верилир) вя Б.-нын библиографийасы (икинъи дяряъяли Б.) хцсуси нювлярдир. Библиографик тясвиря мцяллифин сойады, китабын ады, бурахылыш мялуматлары, зярури щалларда аннотасийасы вя с. дахилдир. Ялйазмаларын тясвири иля щяля е.я. 3-ъц миниллийин сону – 2-ъи миниллийин яввялляrиндя Гядим Мисир вя Месопотамийада мяшьул олурдулар. “Б.” сюзц е.я. 5 ясрдя Гядим Йунаныстанда йаранмыш, илк яввял китаб йазмаг, йахуд китаб цзцнц кючцрмяк мянасында ишлянилмишдир. Е.я. 3 ясрдя Каллимах “Ъядвялляри” (сахланыл мамышдыр) – Исэяндяриййя китабханасынын 120 китаб-дан ибарят каталогуну (мцялlифлярин, онларын ясярляринин адларыны вя мязмунуну эюстярмякля) тяртиб етмишдир. Галенин “Мяним китабларым щаггында китаб” автобиблиографик ясяри е. я. 2 ясря аиддир. 16 ясрдя илк ъари Б.-лар – илдя 2 дяфя Франкфурт-Майнда (1564–1749) вя Лейпсигдя (1594–1860) няшр олунан “йармарка каталоглары”, hямчинин илк сащя Б.-лары [С. Шампйенин “Тябабятдян бящс едян мяшщур йазычылар щаггында” (1506) вя с.] бурахылды. К. Эеснерин “Цмуми китабхана” (1545–55) ясяри чап няшрляринин илк Б.-сыдыр. 17 ясрдя Л. Жакоб де Сен-Шарл илк дяфя “Б.” термининдян библиографик мялумат китабынын адында (“Парис библиографийасы”, 1643–50) истифадя етмишдир. Илк дяфя библиографийанын библиографийасыны Ф. Лаббе тяртиб етмишдир (1664). 18 яср Б.-сынын ян санбаллы абидяси Э. Дебцрцн 10 ъилдлик “Ибрятамиз библиографийа” (1763–82) ясяридир. 15–19 ясрлярин надир вя гиймятли китабларыны Ж.Ш. Брцне “Китаб сатыъылары вя китабсевярляр цчцн тялимат китабы” (1810) ясяриндя сяъиййяляндирмиш дир. 19 ясрдя бир чох юлкядя: Франсада (1811), Алманийада (1826), Нидерландда (1834), Б. Британийада (1837), Испанийада (1840), АБШ-да (1852), Исвечдя (1863), Италийада (1867), Исвечрядя (1871), Белчикада (1875) вя Полшада (1878) ъари Б.-лар бурахылды. Е. Атенанын “Франсыз дюври мятбуатынын тарихи вя тянгиди библиографийасы” (1866) дюври няшр Б.-нын ясасыны гоймушдур. 1895 илдя Брцсселдя Бейнялхалг Библиографийа Ин-ту йарадылмышдыр. 1898 илдян АБШ-да “Китабларын кумулйатив эюстяриъиси” няшр олунмаьа башламышдыр. Мцасир дюврдя универсал библиографик мялумат киtабларынын функсийасыны дцнйанын ян ири китабханаларынын – Америка Бирляшмиш Штатларынын Конгрес Китабхансы, Британийа Китабханасы вя Франса Милли Китабханаsынын чап олунмуш вя Интернетдя йерляшдирилмиш каталоглары йериня йетирир. 20 ясрин сонларында милли китабхана фондлары цзря ващид ахтарыш системи олан електрон библиографик мялумат базалары йарадылмышдыр (мяс., “Франсанын цмуми каталогу” вя с.). Орта ясрлярдя Йахын Шяргдя, о ъцмляdян Азярб.-да тяскиряляр, лцьятляр щям дя библиографик функсийа дашыйырды. Азярб.-да илк библиографик топлулар китабиййат адландырылырды. 19 ясрин сону – 20 ясрин яввялляриндя Бакыда фяалиййят эюстярян мцхтялиф китабханаларын – Бакы Ичтимаи Йыьынъаглар китабханасынын (1887), Русийа Техники Ъямиййяти Бакы шюбяси китабханасынын (1911), Хязярдя эямичилик ишляри иля мяшьул олан “Гафгаз вя Меркури” сящмдар ъямиййяти баш шюбяси китабханасынын (1913) каталоглары, “Бакы бярадярани Оруъов китабханасынын ясамицл-кцтцбц” (1913), еляъя дя “1905–07 иллярдя Бакы мятбуаты” (1907–09), “Нефт иши” журналынын системли библиографик эюстяриъиси (1909) вя с. няшр едилмишдир. Азярб. Б.-сынын инкишафында Азярб. Дювлят Китаб Палатасы, М.Ф. Ахундзадя ад. Азярб. Милли Китабханасы, АМЕА-нын Мяркязи Елми Китабханасы, Ф. Кючярли ад. Ушаг Китабханасы, Республика Кянд Тясяррцфаты Китабханасы, БДУ-нун Елми Китаб ханасы вя с. библиоqрафик мяркязлярин мцщцм ролу олмушдур. 1925 илдя йарадылмыш Дювлят Китаб Палатасы Азярб.-да милли мятбуатын дювлят эейдиййаты вя онун ъари Б.-сы иля мяшьул олан мяркяз иди; 2002 илдя ляьв едилмиш палатанын фонду М.Ф. Ахундзадя ад. Азярб. Милли Китабханасына верилмишдир. Азярб.-да Б. сащясиндя эюрцлян ян мцщцм ишлярдян бири чап мящсулунун цмуми ретроспектив библиографийасынын йарадылмасыдыр. 20 ясрин 20–50-ъи илляриндя А.В. Багринин “Азярбайъан библиографийасы цчцн материаллар” (3 бурахылышда, 1924–25), М. Яфяндийевин Азярбайъанын иглим вя балнеографийасы щаггында библиографик мялумат “(1932), Я. Гящрямановун “Рус ядябиййаты библиографийасы” (1953), “Азярбайъан ядябиййаты библиографийасы” (1954) адлы ясярляри, щямчинин Н. Эянъяви, М.Ф. Ахундзадя, М.Я. Сабир, М.С. Ордубади, С. Вурьун, Ъ. Ъаббарлы, М. Щцсейн, С. Рящимов, С. Рцстям вя б. щаггында библиографик эюстяриъиляр няшр едилмишдир. 1948 илдян “Совет библиографийасынын библиографийасы” иллийи чап олунмушдур. 20 ясрин 60–80-ъи илляри Азярб.-да Б.-нын интенсив инкишаф дюврц иди. Щямин дюврдя “Азярбайъан китабы” эюстяриъисинин 1-ъи вя 2-ъи ъилдляри (1780–1940 илляр, ъ.1, 1963; ъ. 2, 1 китаб), “Азярбайъан нефт тясяррцфаты” журналында 1932–57 иллярдя бурахылан мягалялярин библиографик эюстяриъиси (цч бурахылышда, 1965), “Азярбайcан ССР ЕА няшрляринин библиографийасы” (1962, 1982, 1984, 1985, 1986), “Азярбайъан тарихи” (1970), “Хязяр дянизиня даир аннотасийалы библиографик мялумат китабчасы”, “Совет Азярбайъанында елмин инкишафы” (1970), “ССРИ халглары ядябиййаты Азярbайъан дилиндя” (1973), “Азярбайъанын палчыг вулканлары” (1976), “Азярбайъан дюври мятбуаты, 1920–1970-ъи илляр” (1979) адлы ясярляр, “Азярбайъанын елм вя мядяниййят хадимляри” серийасындан китаблар вя с. библиографик ясярляр няшр олунмушдур. Азярб.-да мцасир техники васитялярдян истифадя олунмагла йени типли библиографик эюстяриъилярин йарадылмасына хцсуси диггят верилир. Респ.-нын бюйцк китабханалары, о ъцмлядян М.Ф. Ахундзадя ад. Азярб. Милли Китабханасы тювсийя Б.-сынын ясас мяркязляридир. 20 ясрин 90-ъы илляриндян Б.-нын бир нювц кими Интернет сайтларынын сийащысыны якс етдирян вя, ясасян, електрон формада щазырланан веблиографийалар тяртиб едилир. Азярб.-да бу сащядя илк ишляри АМЕА-нын Мяркязи Елми Китабханасы щяйата кечирмиш, “Веблиографийа китабханасы” серийасындан “Дцнйа китабханаларынын сайтлары” адлы биринъи бурахылышынын каьыз вя електrон версийаларыны щазырламышдыр (2004).

    Яд.: Я л и й е в З. Азярбайъан библиографийасынын тарихи (1920–1970). Б., 1978.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BƏZİRXANA – BİNNƏTOVA
    BİBLİOQRAFİYA

    БИБЛИОГРÁФИЙА (йун. βιβλιον – китаб + … графийа) – чап ясярляринин учот вя гейдиййатыны апаран, онлары системляшдирян, тясвир, тювсийя вя тяблиь едян елм вя ямяли фяалиййят сащяси. Библиографик мялуматлар эюстяриъиляр, каталоглар, китабйаны вя мягаляйаны сийащылар вя с. шяклиндя тяртиб едилир; ялифба сырасы иля, хроноложи вя йа систематик гайдада йерляшдириля билир. Библиографик мятнляр универсал, сащя, тематик, фярди вя с.; цмуми (бир чох юлкяляр цзря) вя милли; ретроспектив (мцяййян тарихи дювр цчцн) вя ъари (сон 1–2 ил цчцн) олур. Биобиблиографийа (бурада ясяр щаггында информасийа ясярин мцяллифи щаггында мялуматла бирликдя верилир) вя Б.-нын библиографийасы (икинъи дяряъяли Б.) хцсуси нювлярдир. Библиографик тясвиря мцяллифин сойады, китабын ады, бурахылыш мялуматлары, зярури щалларда аннотасийасы вя с. дахилдир. Ялйазмаларын тясвири иля щяля е.я. 3-ъц миниллийин сону – 2-ъи миниллийин яввялляrиндя Гядим Мисир вя Месопотамийада мяшьул олурдулар. “Б.” сюзц е.я. 5 ясрдя Гядим Йунаныстанда йаранмыш, илк яввял китаб йазмаг, йахуд китаб цзцнц кючцрмяк мянасында ишлянилмишдир. Е.я. 3 ясрдя Каллимах “Ъядвялляри” (сахланыл мамышдыр) – Исэяндяриййя китабханасынын 120 китаб-дан ибарят каталогуну (мцялlифлярин, онларын ясярляринин адларыны вя мязмунуну эюстярмякля) тяртиб етмишдир. Галенин “Мяним китабларым щаггында китаб” автобиблиографик ясяри е. я. 2 ясря аиддир. 16 ясрдя илк ъари Б.-лар – илдя 2 дяфя Франкфурт-Майнда (1564–1749) вя Лейпсигдя (1594–1860) няшр олунан “йармарка каталоглары”, hямчинин илк сащя Б.-лары [С. Шампйенин “Тябабятдян бящс едян мяшщур йазычылар щаггында” (1506) вя с.] бурахылды. К. Эеснерин “Цмуми китабхана” (1545–55) ясяри чап няшрляринин илк Б.-сыдыр. 17 ясрдя Л. Жакоб де Сен-Шарл илк дяфя “Б.” термининдян библиографик мялумат китабынын адында (“Парис библиографийасы”, 1643–50) истифадя етмишдир. Илк дяфя библиографийанын библиографийасыны Ф. Лаббе тяртиб етмишдир (1664). 18 яср Б.-сынын ян санбаллы абидяси Э. Дебцрцн 10 ъилдлик “Ибрятамиз библиографийа” (1763–82) ясяридир. 15–19 ясрлярин надир вя гиймятли китабларыны Ж.Ш. Брцне “Китаб сатыъылары вя китабсевярляр цчцн тялимат китабы” (1810) ясяриндя сяъиййяляндирмиш дир. 19 ясрдя бир чох юлкядя: Франсада (1811), Алманийада (1826), Нидерландда (1834), Б. Британийада (1837), Испанийада (1840), АБШ-да (1852), Исвечдя (1863), Италийада (1867), Исвечрядя (1871), Белчикада (1875) вя Полшада (1878) ъари Б.-лар бурахылды. Е. Атенанын “Франсыз дюври мятбуатынын тарихи вя тянгиди библиографийасы” (1866) дюври няшр Б.-нын ясасыны гоймушдур. 1895 илдя Брцсселдя Бейнялхалг Библиографийа Ин-ту йарадылмышдыр. 1898 илдян АБШ-да “Китабларын кумулйатив эюстяриъиси” няшр олунмаьа башламышдыр. Мцасир дюврдя универсал библиографик мялумат киtабларынын функсийасыны дцнйанын ян ири китабханаларынын – Америка Бирляшмиш Штатларынын Конгрес Китабхансы, Британийа Китабханасы вя Франса Милли Китабханаsынын чап олунмуш вя Интернетдя йерляшдирилмиш каталоглары йериня йетирир. 20 ясрин сонларында милли китабхана фондлары цзря ващид ахтарыш системи олан електрон библиографик мялумат базалары йарадылмышдыр (мяс., “Франсанын цмуми каталогу” вя с.). Орта ясрлярдя Йахын Шяргдя, о ъцмляdян Азярб.-да тяскиряляр, лцьятляр щям дя библиографик функсийа дашыйырды. Азярб.-да илк библиографик топлулар китабиййат адландырылырды. 19 ясрин сону – 20 ясрин яввялляриндя Бакыда фяалиййят эюстярян мцхтялиф китабханаларын – Бакы Ичтимаи Йыьынъаглар китабханасынын (1887), Русийа Техники Ъямиййяти Бакы шюбяси китабханасынын (1911), Хязярдя эямичилик ишляри иля мяшьул олан “Гафгаз вя Меркури” сящмдар ъямиййяти баш шюбяси китабханасынын (1913) каталоглары, “Бакы бярадярани Оруъов китабханасынын ясамицл-кцтцбц” (1913), еляъя дя “1905–07 иллярдя Бакы мятбуаты” (1907–09), “Нефт иши” журналынын системли библиографик эюстяриъиси (1909) вя с. няшр едилмишдир. Азярб. Б.-сынын инкишафында Азярб. Дювлят Китаб Палатасы, М.Ф. Ахундзадя ад. Азярб. Милли Китабханасы, АМЕА-нын Мяркязи Елми Китабханасы, Ф. Кючярли ад. Ушаг Китабханасы, Республика Кянд Тясяррцфаты Китабханасы, БДУ-нун Елми Китаб ханасы вя с. библиоqрафик мяркязлярин мцщцм ролу олмушдур. 1925 илдя йарадылмыш Дювлят Китаб Палатасы Азярб.-да милли мятбуатын дювлят эейдиййаты вя онун ъари Б.-сы иля мяшьул олан мяркяз иди; 2002 илдя ляьв едилмиш палатанын фонду М.Ф. Ахундзадя ад. Азярб. Милли Китабханасына верилмишдир. Азярб.-да Б. сащясиндя эюрцлян ян мцщцм ишлярдян бири чап мящсулунун цмуми ретроспектив библиографийасынын йарадылмасыдыр. 20 ясрин 20–50-ъи илляриндя А.В. Багринин “Азярбайъан библиографийасы цчцн материаллар” (3 бурахылышда, 1924–25), М. Яфяндийевин Азярбайъанын иглим вя балнеографийасы щаггында библиографик мялумат “(1932), Я. Гящрямановун “Рус ядябиййаты библиографийасы” (1953), “Азярбайъан ядябиййаты библиографийасы” (1954) адлы ясярляри, щямчинин Н. Эянъяви, М.Ф. Ахундзадя, М.Я. Сабир, М.С. Ордубади, С. Вурьун, Ъ. Ъаббарлы, М. Щцсейн, С. Рящимов, С. Рцстям вя б. щаггында библиографик эюстяриъиляр няшр едилмишдир. 1948 илдян “Совет библиографийасынын библиографийасы” иллийи чап олунмушдур. 20 ясрин 60–80-ъи илляри Азярб.-да Б.-нын интенсив инкишаф дюврц иди. Щямин дюврдя “Азярбайъан китабы” эюстяриъисинин 1-ъи вя 2-ъи ъилдляри (1780–1940 илляр, ъ.1, 1963; ъ. 2, 1 китаб), “Азярбайъан нефт тясяррцфаты” журналында 1932–57 иллярдя бурахылан мягалялярин библиографик эюстяриъиси (цч бурахылышда, 1965), “Азярбайcан ССР ЕА няшрляринин библиографийасы” (1962, 1982, 1984, 1985, 1986), “Азярбайъан тарихи” (1970), “Хязяр дянизиня даир аннотасийалы библиографик мялумат китабчасы”, “Совет Азярбайъанында елмин инкишафы” (1970), “ССРИ халглары ядябиййаты Азярbайъан дилиндя” (1973), “Азярбайъанын палчыг вулканлары” (1976), “Азярбайъан дюври мятбуаты, 1920–1970-ъи илляр” (1979) адлы ясярляр, “Азярбайъанын елм вя мядяниййят хадимляри” серийасындан китаблар вя с. библиографик ясярляр няшр олунмушдур. Азярб.-да мцасир техники васитялярдян истифадя олунмагла йени типли библиографик эюстяриъилярин йарадылмасына хцсуси диггят верилир. Респ.-нын бюйцк китабханалары, о ъцмлядян М.Ф. Ахундзадя ад. Азярб. Милли Китабханасы тювсийя Б.-сынын ясас мяркязляридир. 20 ясрин 90-ъы илляриндян Б.-нын бир нювц кими Интернет сайтларынын сийащысыны якс етдирян вя, ясасян, електрон формада щазырланан веблиографийалар тяртиб едилир. Азярб.-да бу сащядя илк ишляри АМЕА-нын Мяркязи Елми Китабханасы щяйата кечирмиш, “Веблиографийа китабханасы” серийасындан “Дцнйа китабханаларынын сайтлары” адлы биринъи бурахылышынын каьыз вя електrон версийаларыны щазырламышдыр (2004).

    Яд.: Я л и й е в З. Азярбайъан библиографийасынын тарихи (1920–1970). Б., 1978.

    BİBLİOQRAFİYA

    БИБЛИОГРÁФИЙА (йун. βιβλιον – китаб + … графийа) – чап ясярляринин учот вя гейдиййатыны апаран, онлары системляшдирян, тясвир, тювсийя вя тяблиь едян елм вя ямяли фяалиййят сащяси. Библиографик мялуматлар эюстяриъиляр, каталоглар, китабйаны вя мягаляйаны сийащылар вя с. шяклиндя тяртиб едилир; ялифба сырасы иля, хроноложи вя йа систематик гайдада йерляшдириля билир. Библиографик мятнляр универсал, сащя, тематик, фярди вя с.; цмуми (бир чох юлкяляр цзря) вя милли; ретроспектив (мцяййян тарихи дювр цчцн) вя ъари (сон 1–2 ил цчцн) олур. Биобиблиографийа (бурада ясяр щаггында информасийа ясярин мцяллифи щаггында мялуматла бирликдя верилир) вя Б.-нын библиографийасы (икинъи дяряъяли Б.) хцсуси нювлярдир. Библиографик тясвиря мцяллифин сойады, китабын ады, бурахылыш мялуматлары, зярури щалларда аннотасийасы вя с. дахилдир. Ялйазмаларын тясвири иля щяля е.я. 3-ъц миниллийин сону – 2-ъи миниллийин яввялляrиндя Гядим Мисир вя Месопотамийада мяшьул олурдулар. “Б.” сюзц е.я. 5 ясрдя Гядим Йунаныстанда йаранмыш, илк яввял китаб йазмаг, йахуд китаб цзцнц кючцрмяк мянасында ишлянилмишдир. Е.я. 3 ясрдя Каллимах “Ъядвялляри” (сахланыл мамышдыр) – Исэяндяриййя китабханасынын 120 китаб-дан ибарят каталогуну (мцялlифлярин, онларын ясярляринин адларыны вя мязмунуну эюстярмякля) тяртиб етмишдир. Галенин “Мяним китабларым щаггында китаб” автобиблиографик ясяри е. я. 2 ясря аиддир. 16 ясрдя илк ъари Б.-лар – илдя 2 дяфя Франкфурт-Майнда (1564–1749) вя Лейпсигдя (1594–1860) няшр олунан “йармарка каталоглары”, hямчинин илк сащя Б.-лары [С. Шампйенин “Тябабятдян бящс едян мяшщур йазычылар щаггында” (1506) вя с.] бурахылды. К. Эеснерин “Цмуми китабхана” (1545–55) ясяри чап няшрляринин илк Б.-сыдыр. 17 ясрдя Л. Жакоб де Сен-Шарл илк дяфя “Б.” термининдян библиографик мялумат китабынын адында (“Парис библиографийасы”, 1643–50) истифадя етмишдир. Илк дяфя библиографийанын библиографийасыны Ф. Лаббе тяртиб етмишдир (1664). 18 яср Б.-сынын ян санбаллы абидяси Э. Дебцрцн 10 ъилдлик “Ибрятамиз библиографийа” (1763–82) ясяридир. 15–19 ясрлярин надир вя гиймятли китабларыны Ж.Ш. Брцне “Китаб сатыъылары вя китабсевярляр цчцн тялимат китабы” (1810) ясяриндя сяъиййяляндирмиш дир. 19 ясрдя бир чох юлкядя: Франсада (1811), Алманийада (1826), Нидерландда (1834), Б. Британийада (1837), Испанийада (1840), АБШ-да (1852), Исвечдя (1863), Италийада (1867), Исвечрядя (1871), Белчикада (1875) вя Полшада (1878) ъари Б.-лар бурахылды. Е. Атенанын “Франсыз дюври мятбуатынын тарихи вя тянгиди библиографийасы” (1866) дюври няшр Б.-нын ясасыны гоймушдур. 1895 илдя Брцсселдя Бейнялхалг Библиографийа Ин-ту йарадылмышдыр. 1898 илдян АБШ-да “Китабларын кумулйатив эюстяриъиси” няшр олунмаьа башламышдыр. Мцасир дюврдя универсал библиографик мялумат киtабларынын функсийасыны дцнйанын ян ири китабханаларынын – Америка Бирляшмиш Штатларынын Конгрес Китабхансы, Британийа Китабханасы вя Франса Милли Китабханаsынын чап олунмуш вя Интернетдя йерляшдирилмиш каталоглары йериня йетирир. 20 ясрин сонларында милли китабхана фондлары цзря ващид ахтарыш системи олан електрон библиографик мялумат базалары йарадылмышдыр (мяс., “Франсанын цмуми каталогу” вя с.). Орта ясрлярдя Йахын Шяргдя, о ъцмляdян Азярб.-да тяскиряляр, лцьятляр щям дя библиографик функсийа дашыйырды. Азярб.-да илк библиографик топлулар китабиййат адландырылырды. 19 ясрин сону – 20 ясрин яввялляриндя Бакыда фяалиййят эюстярян мцхтялиф китабханаларын – Бакы Ичтимаи Йыьынъаглар китабханасынын (1887), Русийа Техники Ъямиййяти Бакы шюбяси китабханасынын (1911), Хязярдя эямичилик ишляри иля мяшьул олан “Гафгаз вя Меркури” сящмдар ъямиййяти баш шюбяси китабханасынын (1913) каталоглары, “Бакы бярадярани Оруъов китабханасынын ясамицл-кцтцбц” (1913), еляъя дя “1905–07 иллярдя Бакы мятбуаты” (1907–09), “Нефт иши” журналынын системли библиографик эюстяриъиси (1909) вя с. няшр едилмишдир. Азярб. Б.-сынын инкишафында Азярб. Дювлят Китаб Палатасы, М.Ф. Ахундзадя ад. Азярб. Милли Китабханасы, АМЕА-нын Мяркязи Елми Китабханасы, Ф. Кючярли ад. Ушаг Китабханасы, Республика Кянд Тясяррцфаты Китабханасы, БДУ-нун Елми Китаб ханасы вя с. библиоqрафик мяркязлярин мцщцм ролу олмушдур. 1925 илдя йарадылмыш Дювлят Китаб Палатасы Азярб.-да милли мятбуатын дювлят эейдиййаты вя онун ъари Б.-сы иля мяшьул олан мяркяз иди; 2002 илдя ляьв едилмиш палатанын фонду М.Ф. Ахундзадя ад. Азярб. Милли Китабханасына верилмишдир. Азярб.-да Б. сащясиндя эюрцлян ян мцщцм ишлярдян бири чап мящсулунун цмуми ретроспектив библиографийасынын йарадылмасыдыр. 20 ясрин 20–50-ъи илляриндя А.В. Багринин “Азярбайъан библиографийасы цчцн материаллар” (3 бурахылышда, 1924–25), М. Яфяндийевин Азярбайъанын иглим вя балнеографийасы щаггында библиографик мялумат “(1932), Я. Гящрямановун “Рус ядябиййаты библиографийасы” (1953), “Азярбайъан ядябиййаты библиографийасы” (1954) адлы ясярляри, щямчинин Н. Эянъяви, М.Ф. Ахундзадя, М.Я. Сабир, М.С. Ордубади, С. Вурьун, Ъ. Ъаббарлы, М. Щцсейн, С. Рящимов, С. Рцстям вя б. щаггында библиографик эюстяриъиляр няшр едилмишдир. 1948 илдян “Совет библиографийасынын библиографийасы” иллийи чап олунмушдур. 20 ясрин 60–80-ъи илляри Азярб.-да Б.-нын интенсив инкишаф дюврц иди. Щямин дюврдя “Азярбайъан китабы” эюстяриъисинин 1-ъи вя 2-ъи ъилдляри (1780–1940 илляр, ъ.1, 1963; ъ. 2, 1 китаб), “Азярбайъан нефт тясяррцфаты” журналында 1932–57 иллярдя бурахылан мягалялярин библиографик эюстяриъиси (цч бурахылышда, 1965), “Азярбайcан ССР ЕА няшрляринин библиографийасы” (1962, 1982, 1984, 1985, 1986), “Азярбайъан тарихи” (1970), “Хязяр дянизиня даир аннотасийалы библиографик мялумат китабчасы”, “Совет Азярбайъанында елмин инкишафы” (1970), “ССРИ халглары ядябиййаты Азярbайъан дилиндя” (1973), “Азярбайъанын палчыг вулканлары” (1976), “Азярбайъан дюври мятбуаты, 1920–1970-ъи илляр” (1979) адлы ясярляр, “Азярбайъанын елм вя мядяниййят хадимляри” серийасындан китаблар вя с. библиографик ясярляр няшр олунмушдур. Азярб.-да мцасир техники васитялярдян истифадя олунмагла йени типли библиографик эюстяриъилярин йарадылмасына хцсуси диггят верилир. Респ.-нын бюйцк китабханалары, о ъцмлядян М.Ф. Ахундзадя ад. Азярб. Милли Китабханасы тювсийя Б.-сынын ясас мяркязляридир. 20 ясрин 90-ъы илляриндян Б.-нын бир нювц кими Интернет сайтларынын сийащысыны якс етдирян вя, ясасян, електрон формада щазырланан веблиографийалар тяртиб едилир. Азярб.-да бу сащядя илк ишляри АМЕА-нын Мяркязи Елми Китабханасы щяйата кечирмиш, “Веблиографийа китабханасы” серийасындан “Дцнйа китабханаларынын сайтлары” адлы биринъи бурахылышынын каьыз вя електrон версийаларыны щазырламышдыр (2004).

    Яд.: Я л и й е в З. Азярбайъан библиографийасынын тарихи (1920–1970). Б., 1978.