Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
IV CİLD (BƏZİRXANA - BİNNƏTOVA)
    BÖYÜK ARKTİKA QORUĞU


    БЮЙЦК АРКТИКА ГОРУЬУ – РФ-дя, Нен (Таймыр) Мухтар Мащалы яразисиндя дювлят тябият горуьу. 1933 илдя йарадылмышдыр. Сащ. 41,69 мин км2. Таймыр й-а-нын шм. сащиллярини вя йахынлыгдакы адалары ящатя едир. Йедди сащядян ибарятдир. “Диксон-Сибирйаков” сащясиня Сибирйаков а., онун йахынлыьындакы кичик адалар вя Медуза бухтасы дахилдир. Бурада арктика екосистемляри, вящши шимал мараллары, газларын, шимал ъцллцтляринин, гаьайыларын, тундра кякликляринин йувалама йерляри вя кючяри гушларын кцтляви топланма йерляри горунур. Шимал тцлкцсц, аь айы, ъанавар; балыглардан омул, Сибир няряси характерикдир. “Кара дянизи адалары” сащяси Кара дянизинин ш.-ин- дяки тягр. 10 орта вя чохсайлы хырда адалары ящатя едир. Арктика тундрасына мяхсус щейванлар йайылмышдыр. Аь айы, шимал тцлкцсц, нерпа, морж; гушлардан гаьайы, ъцллцт вя гара вящши газ типикдир. Уйединенийа а.-нда горунан аь гаьайыларын йувалары вар. “Пйасина” сащяси Пйасина чайынын делтасыны, Пйасина кюрфязинин сащиллярини вя бурайа Хутуда-бига, Спокойнайа, Ленивайа чайларынын битишик щювзялярини, щямчинин сащил адаларыны бирляшдирир. Аврасийада гашгалы газын ири лялякдяйишмя йеридир. РФ-нин Гырмызы Китабына дахил едилмиш гара вя гырмызыбоьаз вящши газа, гу гушуна, аьдимдик гагарайа, аьгуйруг дяниз гарталына, гызылгуша раст эялинир. Яразисиня вящши шимал маралы сцрцляри эялир. Пйасина чайынын делтасында гызылбалыгкимилярдян рипус, сиг, чир, омул, максун вар. “Миддендорф кюрфязи” сащяси кюрфязин фйорд типли сащиллярини, онларла йанашы адалары вя Толевайа чайы щювзясинин бир щиссясини бирляшдирир. Ярази цчцн Арктика фауна вя флорасы сяъиййявидир. Кара дянизиндя йерляшян “Норденшелд архипелагы” сащясиня ада екосистемляри вя дайазлыглар дахилдир; гара вящши газларын йувалама йерляри бурададыр. “Ашаьы Таймыр” сащяси ейниадлы чайын ашаьы ахынында, Таймыр вя Толл кюрфязляринин сащилиндя йерляшир. Сащил дцзянлийиндян Бырранг д-рынын ятякляринядяк (щцнд. 500 м-я гядяр) тябият мцхтялифлийи иля сяъиййялянир. Мцшк юкцзцнцн йай вя пайыз отлаьыдыр. Бурадакы Шренк чайы Таймырда голес балыьынын ян ири кцрцлямя йеридир. “Челйускин йарымадасы” сащяси адалардан вя сащил яразиляриндян ибарятдир. Бу йерляр аь айыларын миграсийа яразисидир. 1996 илдя йарадылмыш, сащ. 4,2 мин км2 олан “Североземелский” дювлят йасаглыьы (Севернайа Землйа архипелагы а-ры) Б.А.г.-нун инзибати табелийиндядир.

    Бюйцк Арктика Горуьу. Арктика тундрасы.

     

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BƏZİRXANA – BİNNƏTOVA
    BÖYÜK ARKTİKA QORUĞU


    БЮЙЦК АРКТИКА ГОРУЬУ – РФ-дя, Нен (Таймыр) Мухтар Мащалы яразисиндя дювлят тябият горуьу. 1933 илдя йарадылмышдыр. Сащ. 41,69 мин км2. Таймыр й-а-нын шм. сащиллярини вя йахынлыгдакы адалары ящатя едир. Йедди сащядян ибарятдир. “Диксон-Сибирйаков” сащясиня Сибирйаков а., онун йахынлыьындакы кичик адалар вя Медуза бухтасы дахилдир. Бурада арктика екосистемляри, вящши шимал мараллары, газларын, шимал ъцллцтляринин, гаьайыларын, тундра кякликляринин йувалама йерляри вя кючяри гушларын кцтляви топланма йерляри горунур. Шимал тцлкцсц, аь айы, ъанавар; балыглардан омул, Сибир няряси характерикдир. “Кара дянизи адалары” сащяси Кара дянизинин ш.-ин- дяки тягр. 10 орта вя чохсайлы хырда адалары ящатя едир. Арктика тундрасына мяхсус щейванлар йайылмышдыр. Аь айы, шимал тцлкцсц, нерпа, морж; гушлардан гаьайы, ъцллцт вя гара вящши газ типикдир. Уйединенийа а.-нда горунан аь гаьайыларын йувалары вар. “Пйасина” сащяси Пйасина чайынын делтасыны, Пйасина кюрфязинин сащиллярини вя бурайа Хутуда-бига, Спокойнайа, Ленивайа чайларынын битишик щювзялярини, щямчинин сащил адаларыны бирляшдирир. Аврасийада гашгалы газын ири лялякдяйишмя йеридир. РФ-нин Гырмызы Китабына дахил едилмиш гара вя гырмызыбоьаз вящши газа, гу гушуна, аьдимдик гагарайа, аьгуйруг дяниз гарталына, гызылгуша раст эялинир. Яразисиня вящши шимал маралы сцрцляри эялир. Пйасина чайынын делтасында гызылбалыгкимилярдян рипус, сиг, чир, омул, максун вар. “Миддендорф кюрфязи” сащяси кюрфязин фйорд типли сащиллярини, онларла йанашы адалары вя Толевайа чайы щювзясинин бир щиссясини бирляшдирир. Ярази цчцн Арктика фауна вя флорасы сяъиййявидир. Кара дянизиндя йерляшян “Норденшелд архипелагы” сащясиня ада екосистемляри вя дайазлыглар дахилдир; гара вящши газларын йувалама йерляри бурададыр. “Ашаьы Таймыр” сащяси ейниадлы чайын ашаьы ахынында, Таймыр вя Толл кюрфязляринин сащилиндя йерляшир. Сащил дцзянлийиндян Бырранг д-рынын ятякляринядяк (щцнд. 500 м-я гядяр) тябият мцхтялифлийи иля сяъиййялянир. Мцшк юкцзцнцн йай вя пайыз отлаьыдыр. Бурадакы Шренк чайы Таймырда голес балыьынын ян ири кцрцлямя йеридир. “Челйускин йарымадасы” сащяси адалардан вя сащил яразиляриндян ибарятдир. Бу йерляр аь айыларын миграсийа яразисидир. 1996 илдя йарадылмыш, сащ. 4,2 мин км2 олан “Североземелский” дювлят йасаглыьы (Севернайа Землйа архипелагы а-ры) Б.А.г.-нун инзибати табелийиндядир.

    Бюйцк Арктика Горуьу. Арктика тундрасы.

     

    BÖYÜK ARKTİKA QORUĞU


    БЮЙЦК АРКТИКА ГОРУЬУ – РФ-дя, Нен (Таймыр) Мухтар Мащалы яразисиндя дювлят тябият горуьу. 1933 илдя йарадылмышдыр. Сащ. 41,69 мин км2. Таймыр й-а-нын шм. сащиллярини вя йахынлыгдакы адалары ящатя едир. Йедди сащядян ибарятдир. “Диксон-Сибирйаков” сащясиня Сибирйаков а., онун йахынлыьындакы кичик адалар вя Медуза бухтасы дахилдир. Бурада арктика екосистемляри, вящши шимал мараллары, газларын, шимал ъцллцтляринин, гаьайыларын, тундра кякликляринин йувалама йерляри вя кючяри гушларын кцтляви топланма йерляри горунур. Шимал тцлкцсц, аь айы, ъанавар; балыглардан омул, Сибир няряси характерикдир. “Кара дянизи адалары” сащяси Кара дянизинин ш.-ин- дяки тягр. 10 орта вя чохсайлы хырда адалары ящатя едир. Арктика тундрасына мяхсус щейванлар йайылмышдыр. Аь айы, шимал тцлкцсц, нерпа, морж; гушлардан гаьайы, ъцллцт вя гара вящши газ типикдир. Уйединенийа а.-нда горунан аь гаьайыларын йувалары вар. “Пйасина” сащяси Пйасина чайынын делтасыны, Пйасина кюрфязинин сащиллярини вя бурайа Хутуда-бига, Спокойнайа, Ленивайа чайларынын битишик щювзялярини, щямчинин сащил адаларыны бирляшдирир. Аврасийада гашгалы газын ири лялякдяйишмя йеридир. РФ-нин Гырмызы Китабына дахил едилмиш гара вя гырмызыбоьаз вящши газа, гу гушуна, аьдимдик гагарайа, аьгуйруг дяниз гарталына, гызылгуша раст эялинир. Яразисиня вящши шимал маралы сцрцляри эялир. Пйасина чайынын делтасында гызылбалыгкимилярдян рипус, сиг, чир, омул, максун вар. “Миддендорф кюрфязи” сащяси кюрфязин фйорд типли сащиллярини, онларла йанашы адалары вя Толевайа чайы щювзясинин бир щиссясини бирляшдирир. Ярази цчцн Арктика фауна вя флорасы сяъиййявидир. Кара дянизиндя йерляшян “Норденшелд архипелагы” сащясиня ада екосистемляри вя дайазлыглар дахилдир; гара вящши газларын йувалама йерляри бурададыр. “Ашаьы Таймыр” сащяси ейниадлы чайын ашаьы ахынында, Таймыр вя Толл кюрфязляринин сащилиндя йерляшир. Сащил дцзянлийиндян Бырранг д-рынын ятякляринядяк (щцнд. 500 м-я гядяр) тябият мцхтялифлийи иля сяъиййялянир. Мцшк юкцзцнцн йай вя пайыз отлаьыдыр. Бурадакы Шренк чайы Таймырда голес балыьынын ян ири кцрцлямя йеридир. “Челйускин йарымадасы” сащяси адалардан вя сащил яразиляриндян ибарятдир. Бу йерляр аь айыларын миграсийа яразисидир. 1996 илдя йарадылмыш, сащ. 4,2 мин км2 олан “Североземелский” дювлят йасаглыьы (Севернайа Землйа архипелагы а-ры) Б.А.г.-нун инзибати табелийиндядир.

    Бюйцк Арктика Горуьу. Арктика тундрасы.