АТАВИЗМ (лат. атавус – яъдад) – мцяййян нювя мяхсус бязи организмлярдя кечмишдя онларын узаг яъдадында олмуш, лакин тякамцл просесиндя итмиш яламятлярин мейдана чыхмасы. А.-ин ямяля эялмяси бу яламят цчцн ъавабдещ олан эенлярин нювцн эеномунда галмасы сайясиндя баш верир, лакин организмин нормал инкишафында онларын фяалиййяти тяърид олунур. Айры-айры фярдлярдя эенетик дяйишикликляр сябябиндян вя йа ембрионал инкишаф просесляриня хариъи тясир нятиъясиндя тяъридедилмя арадан галха биляр вя бу заман гядим яламят йенидян А. кими мейдана чыхар. Мцасир атларда цчбармаглылыг, инсанда гуйруьун, бядянин щяр йериндя сых тцк юртцйцнцн (щипертрихоз) вя ялавя бир ъцт сцд вязисинин (полимастийа) инкишаф етмяси А.-я мисалдыр. А. организмин щяр щансы структурунун илкин мярщялялярдя инкишафынын лянэимяси заманы да баш веря биляр. Нятиъядя йеткин организмдя яъдадын вязиййяти иля ейни олан мцвафиг охшар яламятлярин ембрионал вязиййяти мцщафизя едилир. Гуруда йашайан онурьалыларын бойун фистуласынын йашлы инсанда надир щалларда мцшащидя едилмяси беля А.-я мисалдыр. А. бязян организмин итирдийи структурларын бярпасы заманы баш верир (мяс., бязи кяртянкялялярин автотомийадан сонра реэенерасийа олунмуш гуйруьунда пулъугларын садяляшмиш гурулушу).
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
АТАВИЗМ (лат. атавус – яъдад) – мцяййян нювя мяхсус бязи организмлярдя кечмишдя онларын узаг яъдадында олмуш, лакин тякамцл просесиндя итмиш яламятлярин мейдана чыхмасы. А.-ин ямяля эялмяси бу яламят цчцн ъавабдещ олан эенлярин нювцн эеномунда галмасы сайясиндя баш верир, лакин организмин нормал инкишафында онларын фяалиййяти тяърид олунур. Айры-айры фярдлярдя эенетик дяйишикликляр сябябиндян вя йа ембрионал инкишаф просесляриня хариъи тясир нятиъясиндя тяъридедилмя арадан галха биляр вя бу заман гядим яламят йенидян А. кими мейдана чыхар. Мцасир атларда цчбармаглылыг, инсанда гуйруьун, бядянин щяр йериндя сых тцк юртцйцнцн (щипертрихоз) вя ялавя бир ъцт сцд вязисинин (полимастийа) инкишаф етмяси А.-я мисалдыр. А. организмин щяр щансы структурунун илкин мярщялялярдя инкишафынын лянэимяси заманы да баш веря биляр. Нятиъядя йеткин организмдя яъдадын вязиййяти иля ейни олан мцвафиг охшар яламятлярин ембрионал вязиййяти мцщафизя едилир. Гуруда йашайан онурьалыларын бойун фистуласынын йашлы инсанда надир щалларда мцшащидя едилмяси беля А.-я мисалдыр. А. бязян организмин итирдийи структурларын бярпасы заманы баш верир (мяс., бязи кяртянкялялярин автотомийадан сонра реэенерасийа олунмуш гуйруьунда пулъугларын садяляшмиш гурулушу).
АТАВИЗМ (лат. атавус – яъдад) – мцяййян нювя мяхсус бязи организмлярдя кечмишдя онларын узаг яъдадында олмуш, лакин тякамцл просесиндя итмиш яламятлярин мейдана чыхмасы. А.-ин ямяля эялмяси бу яламят цчцн ъавабдещ олан эенлярин нювцн эеномунда галмасы сайясиндя баш верир, лакин организмин нормал инкишафында онларын фяалиййяти тяърид олунур. Айры-айры фярдлярдя эенетик дяйишикликляр сябябиндян вя йа ембрионал инкишаф просесляриня хариъи тясир нятиъясиндя тяъридедилмя арадан галха биляр вя бу заман гядим яламят йенидян А. кими мейдана чыхар. Мцасир атларда цчбармаглылыг, инсанда гуйруьун, бядянин щяр йериндя сых тцк юртцйцнцн (щипертрихоз) вя ялавя бир ъцт сцд вязисинин (полимастийа) инкишаф етмяси А.-я мисалдыр. А. организмин щяр щансы структурунун илкин мярщялялярдя инкишафынын лянэимяси заманы да баш веря биляр. Нятиъядя йеткин организмдя яъдадын вязиййяти иля ейни олан мцвафиг охшар яламятлярин ембрионал вязиййяти мцщафизя едилир. Гуруда йашайан онурьалыларын бойун фистуласынын йашлы инсанда надир щалларда мцшащидя едилмяси беля А.-я мисалдыр. А. бязян организмин итирдийи структурларын бярпасы заманы баш верир (мяс., бязи кяртянкялялярин автотомийадан сонра реэенерасийа олунмуш гуйруьунда пулъугларын садяляшмиш гурулушу).
