Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
II CİLD (ARGENTİT - AŞURBƏYOV)
    ATMOSFER YAĞINTILARI

     АТМОСФЕР ЙАЬЫНТЫЛАРЫ – щавадакы су бухарынын конденсасийасы нятиъясиндя булудлардан вя йа билаваситя щавадан майе (дамъы) вя бярк щалда Йер сятщиня чюкян су. Булудлардан дцшян А.й. йаьыш, чискин, гар, долу, билаваситя щавадан дцшян А.й. ися шещ, гыров, сырсырадыр. Йаьынтынын мигдары дцшян су гатынын галынлыьы иля (мм-лярля) юлчцлцр. Атм. дювранындан, физики-ъоьрафи шяраитдян вя релйефдян асылы олараг А.й. Йер кцрясиндя гейрибярабяр, лакин ганунауйьун  пайланыр. Йер кцрясиндя ортаиллик йаьынты тягр. 1000 мм-дир. Орта щесабла ян чох (1500–3000 мм) йаьынты екватора йахын – 10° шм.е. вя 10° ъ.е. арасында олур. Ъянуб енликляриндя бязи даьларын кцляктутан йамаъларына доьру йаьынтынын мигдары  артараг  10000 мм-я  (Камерун)  чатыр. Яэяр Кауаи  а.нда (Щавай а-ры) илдя тягр. 12500 мм, Черапунъидя (Щиндистан) 12600 мм-дян артыг йаьынты дцшцрся, Перу, Чили вя Бюйцк Сящранын нисбятян гуру зоналарында бязян бир нечя ил йаьынты олмур. Дцнйада йаьынтынын ян аз (30 мм) дцшдцйц мянтягя   Асуандыр (Мисир).

    Азярб. Респ. яразисиндя йаьынтынын мигдары вя режими мцхтялифдир. Йаьынтынын ортаиллик мигдары 110 мм-дян (Пута–Гарадаь р-ну) 1750 мм-ядяк (Эяэиран–Лянкяран р-ну) дяйишир. Щава вя иглимин  мцщцм  елементляриндян   олан А.й. к.т. цчцн ялверишлидир. Булудлара реаэентляр йерляшдирмякля сцни йаьышлар йаратмаг сон вахтлар  бюйцк ящямиййят кясб едир. А.й. метеороложи ст.-ларда хцсуси ъищазларла (йаьышюлчян, плцвиограф вя с.) юлчцлцр, бюйцк яразилярдя ися бунун цчцн радиолокаторлардан истифадя олунур.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ARGENTİT – AŞURBƏYOV
    ATMOSFER YAĞINTILARI

     АТМОСФЕР ЙАЬЫНТЫЛАРЫ – щавадакы су бухарынын конденсасийасы нятиъясиндя булудлардан вя йа билаваситя щавадан майе (дамъы) вя бярк щалда Йер сятщиня чюкян су. Булудлардан дцшян А.й. йаьыш, чискин, гар, долу, билаваситя щавадан дцшян А.й. ися шещ, гыров, сырсырадыр. Йаьынтынын мигдары дцшян су гатынын галынлыьы иля (мм-лярля) юлчцлцр. Атм. дювранындан, физики-ъоьрафи шяраитдян вя релйефдян асылы олараг А.й. Йер кцрясиндя гейрибярабяр, лакин ганунауйьун  пайланыр. Йер кцрясиндя ортаиллик йаьынты тягр. 1000 мм-дир. Орта щесабла ян чох (1500–3000 мм) йаьынты екватора йахын – 10° шм.е. вя 10° ъ.е. арасында олур. Ъянуб енликляриндя бязи даьларын кцляктутан йамаъларына доьру йаьынтынын мигдары  артараг  10000 мм-я  (Камерун)  чатыр. Яэяр Кауаи  а.нда (Щавай а-ры) илдя тягр. 12500 мм, Черапунъидя (Щиндистан) 12600 мм-дян артыг йаьынты дцшцрся, Перу, Чили вя Бюйцк Сящранын нисбятян гуру зоналарында бязян бир нечя ил йаьынты олмур. Дцнйада йаьынтынын ян аз (30 мм) дцшдцйц мянтягя   Асуандыр (Мисир).

    Азярб. Респ. яразисиндя йаьынтынын мигдары вя режими мцхтялифдир. Йаьынтынын ортаиллик мигдары 110 мм-дян (Пута–Гарадаь р-ну) 1750 мм-ядяк (Эяэиран–Лянкяран р-ну) дяйишир. Щава вя иглимин  мцщцм  елементляриндян   олан А.й. к.т. цчцн ялверишлидир. Булудлара реаэентляр йерляшдирмякля сцни йаьышлар йаратмаг сон вахтлар  бюйцк ящямиййят кясб едир. А.й. метеороложи ст.-ларда хцсуси ъищазларла (йаьышюлчян, плцвиограф вя с.) юлчцлцр, бюйцк яразилярдя ися бунун цчцн радиолокаторлардан истифадя олунур.

    ATMOSFER YAĞINTILARI

     АТМОСФЕР ЙАЬЫНТЫЛАРЫ – щавадакы су бухарынын конденсасийасы нятиъясиндя булудлардан вя йа билаваситя щавадан майе (дамъы) вя бярк щалда Йер сятщиня чюкян су. Булудлардан дцшян А.й. йаьыш, чискин, гар, долу, билаваситя щавадан дцшян А.й. ися шещ, гыров, сырсырадыр. Йаьынтынын мигдары дцшян су гатынын галынлыьы иля (мм-лярля) юлчцлцр. Атм. дювранындан, физики-ъоьрафи шяраитдян вя релйефдян асылы олараг А.й. Йер кцрясиндя гейрибярабяр, лакин ганунауйьун  пайланыр. Йер кцрясиндя ортаиллик йаьынты тягр. 1000 мм-дир. Орта щесабла ян чох (1500–3000 мм) йаьынты екватора йахын – 10° шм.е. вя 10° ъ.е. арасында олур. Ъянуб енликляриндя бязи даьларын кцляктутан йамаъларына доьру йаьынтынын мигдары  артараг  10000 мм-я  (Камерун)  чатыр. Яэяр Кауаи  а.нда (Щавай а-ры) илдя тягр. 12500 мм, Черапунъидя (Щиндистан) 12600 мм-дян артыг йаьынты дцшцрся, Перу, Чили вя Бюйцк Сящранын нисбятян гуру зоналарында бязян бир нечя ил йаьынты олмур. Дцнйада йаьынтынын ян аз (30 мм) дцшдцйц мянтягя   Асуандыр (Мисир).

    Азярб. Респ. яразисиндя йаьынтынын мигдары вя режими мцхтялифдир. Йаьынтынын ортаиллик мигдары 110 мм-дян (Пута–Гарадаь р-ну) 1750 мм-ядяк (Эяэиран–Лянкяран р-ну) дяйишир. Щава вя иглимин  мцщцм  елементляриндян   олан А.й. к.т. цчцн ялверишлидир. Булудлара реаэентляр йерляшдирмякля сцни йаьышлар йаратмаг сон вахтлар  бюйцк ящямиййят кясб едир. А.й. метеороложи ст.-ларда хцсуси ъищазларла (йаьышюлчян, плцвиограф вя с.) юлчцлцр, бюйцк яразилярдя ися бунун цчцн радиолокаторлардан истифадя олунур.