Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
II CİLD (ARGENTİT - AŞURBƏYOV)
    ATONALLIQ

     АТОНАЛЛЫГ (а… + тоналлыг) – тоналлыьын олмадыьыны билдирян мусиги термини. А. анлайышы 20–21 ясрлярдя йаранмыш мусиги ясярляринин бюйцк бир щиссясини – хроматизмдян интенсив истифадяйя, йедди пилляли  диатоникадан,  мажордан  вя  минордан,  консонансланан  цчщямсядан вя нятиъя етибариля тоналлыгларын гощумлуьу системляриндян, модулйасийалар имканындан вя мусиги ясярини тяшкил едян тонал  пландан  имтинайа  ясасланан  мусиги ясярлярини ящатя едир. Ютяри тонал гейримцяййянлийя артыг романтик щармонийада раст эялинирди. 19 ясрин сону – 20 ясрин яввялляриндя мусиги дилинин мцряккябляшмяси классик тонал функсионаллыгла узлашмайан  вя  бязян  сящвян  А.-а  аид  едилян щармоник системлярин йаранмасына эятириб  чыхарды. Тонал мянтигдян ардыъыл узаглашманы   Йени    Вйана    мяктябиня мянсуб олан вя експрессионизм естетикасыны рящбяр тутан бястякарлар щяйата кечирдиляр; онлар юз ясярляриндя сярбяст А.дан кечмякля эенишляндирилмиш тоналлыгдан башламыш А. Шюнбергин ишляйиб щазырладыьы  йени  композисийа  системинядяк йолу гят етдиляр. А. Шюнберг, А. Берг, А. Веберн, еляъя дя бязи мусиги тянгидчиляри “А.” терминини гейри-дягиг щесаб едирдиляр. Бир сыра сцни щармоник системляря нязярян   А.-дан  негатив   гиймятляндириъи термин кими истифадя олунур.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ARGENTİT – AŞURBƏYOV
    ATONALLIQ

     АТОНАЛЛЫГ (а… + тоналлыг) – тоналлыьын олмадыьыны билдирян мусиги термини. А. анлайышы 20–21 ясрлярдя йаранмыш мусиги ясярляринин бюйцк бир щиссясини – хроматизмдян интенсив истифадяйя, йедди пилляли  диатоникадан,  мажордан  вя  минордан,  консонансланан  цчщямсядан вя нятиъя етибариля тоналлыгларын гощумлуьу системляриндян, модулйасийалар имканындан вя мусиги ясярини тяшкил едян тонал  пландан  имтинайа  ясасланан  мусиги ясярлярини ящатя едир. Ютяри тонал гейримцяййянлийя артыг романтик щармонийада раст эялинирди. 19 ясрин сону – 20 ясрин яввялляриндя мусиги дилинин мцряккябляшмяси классик тонал функсионаллыгла узлашмайан  вя  бязян  сящвян  А.-а  аид  едилян щармоник системлярин йаранмасына эятириб  чыхарды. Тонал мянтигдян ардыъыл узаглашманы   Йени    Вйана    мяктябиня мянсуб олан вя експрессионизм естетикасыны рящбяр тутан бястякарлар щяйата кечирдиляр; онлар юз ясярляриндя сярбяст А.дан кечмякля эенишляндирилмиш тоналлыгдан башламыш А. Шюнбергин ишляйиб щазырладыьы  йени  композисийа  системинядяк йолу гят етдиляр. А. Шюнберг, А. Берг, А. Веберн, еляъя дя бязи мусиги тянгидчиляри “А.” терминини гейри-дягиг щесаб едирдиляр. Бир сыра сцни щармоник системляря нязярян   А.-дан  негатив   гиймятляндириъи термин кими истифадя олунур.

    ATONALLIQ

     АТОНАЛЛЫГ (а… + тоналлыг) – тоналлыьын олмадыьыны билдирян мусиги термини. А. анлайышы 20–21 ясрлярдя йаранмыш мусиги ясярляринин бюйцк бир щиссясини – хроматизмдян интенсив истифадяйя, йедди пилляли  диатоникадан,  мажордан  вя  минордан,  консонансланан  цчщямсядан вя нятиъя етибариля тоналлыгларын гощумлуьу системляриндян, модулйасийалар имканындан вя мусиги ясярини тяшкил едян тонал  пландан  имтинайа  ясасланан  мусиги ясярлярини ящатя едир. Ютяри тонал гейримцяййянлийя артыг романтик щармонийада раст эялинирди. 19 ясрин сону – 20 ясрин яввялляриндя мусиги дилинин мцряккябляшмяси классик тонал функсионаллыгла узлашмайан  вя  бязян  сящвян  А.-а  аид  едилян щармоник системлярин йаранмасына эятириб  чыхарды. Тонал мянтигдян ардыъыл узаглашманы   Йени    Вйана    мяктябиня мянсуб олан вя експрессионизм естетикасыны рящбяр тутан бястякарлар щяйата кечирдиляр; онлар юз ясярляриндя сярбяст А.дан кечмякля эенишляндирилмиш тоналлыгдан башламыш А. Шюнбергин ишляйиб щазырладыьы  йени  композисийа  системинядяк йолу гят етдиляр. А. Шюнберг, А. Берг, А. Веберн, еляъя дя бязи мусиги тянгидчиляри “А.” терминини гейри-дягиг щесаб едирдиляр. Бир сыра сцни щармоник системляря нязярян   А.-дан  негатив   гиймятляндириъи термин кими истифадя олунур.