БÚДКЕР Эерш Итскович (Андрей Михайлович) (1.5.1918, Украйнанын Виннитса вил.-нин индики Шаргород р-нунда Мурафа – 4.7.1977, Новосибирск) – Русийа физики, ССРИ ЕА акад.(1964). Ленин мцкафаты лауреаты (1967), ССРИ Дювлят мцкафаты лауреаты (1949). 1941 илдя Москва Дювлят Ун-тини битирмишдир. 1946 илдян ССРИ ЕА- нын 2 №-ли Лабораторийасында (Атом Енержиси Ин-тунда) ишлямишдир. ССРИ ЕА Сибир шюбясинин Нцвя Физикасы Ин-тунун йарадыъысы вя директору (1957 илдян; щазырда Б-ин адыны дашыйыр); Новосибирск Ун-тинин проф.-у олмушдур. Ясас елми ясярляри уран-графит нцвя реакторлары нязяриййясиня, сцрятлянди-
риъилярин нязяриййяси вя щесабланмаларына, йцксяк енержиляр физикасына, плазма физикасына вя идаряолунан термонцвя синтези проблеминя аиддир. Стабилляшдирилмиш релйативист електрон дястясинин йаранмасы шяртлярини щесабламышдыр. 1952 илдя (Америка физики Р.Ф. Постдан асылы олмайараг) ачыг магнит тяляляриндя йцксяктемптурлу плазманын сахланмасы идейасыны иряли сцрмцшдцр. Йцксяк енержиляр физикасынын йени истигамятини – гаршылашан дястяляр ме- тодуну ишляйиб щазырламышдыр. Б.-ин рящбярлийи алтында илк дяфя юлкядя гаршылашан електрон-електрон вя електрон-позитрон дястяляринин сцрятляндириъиляри гурулмушдур. Аьыр зярряъикляр дястясинин електрон сойудулмасы вя гызмар плазманын термоизолйасийасы цсулларыны тяклиф етмишдир. Онун идейалары релйативист зярряъикляр дястясинин эцълу импулс эенераторларынын йарадылмасынын ясасыны гоймушдур.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
БÚДКЕР Эерш Итскович (Андрей Михайлович) (1.5.1918, Украйнанын Виннитса вил.-нин индики Шаргород р-нунда Мурафа – 4.7.1977, Новосибирск) – Русийа физики, ССРИ ЕА акад.(1964). Ленин мцкафаты лауреаты (1967), ССРИ Дювлят мцкафаты лауреаты (1949). 1941 илдя Москва Дювлят Ун-тини битирмишдир. 1946 илдян ССРИ ЕА- нын 2 №-ли Лабораторийасында (Атом Енержиси Ин-тунда) ишлямишдир. ССРИ ЕА Сибир шюбясинин Нцвя Физикасы Ин-тунун йарадыъысы вя директору (1957 илдян; щазырда Б-ин адыны дашыйыр); Новосибирск Ун-тинин проф.-у олмушдур. Ясас елми ясярляри уран-графит нцвя реакторлары нязяриййясиня, сцрятлянди-
риъилярин нязяриййяси вя щесабланмаларына, йцксяк енержиляр физикасына, плазма физикасына вя идаряолунан термонцвя синтези проблеминя аиддир. Стабилляшдирилмиш релйативист електрон дястясинин йаранмасы шяртлярини щесабламышдыр. 1952 илдя (Америка физики Р.Ф. Постдан асылы олмайараг) ачыг магнит тяляляриндя йцксяктемптурлу плазманын сахланмасы идейасыны иряли сцрмцшдцр. Йцксяк енержиляр физикасынын йени истигамятини – гаршылашан дястяляр ме- тодуну ишляйиб щазырламышдыр. Б.-ин рящбярлийи алтында илк дяфя юлкядя гаршылашан електрон-електрон вя електрон-позитрон дястяляринин сцрятляндириъиляри гурулмушдур. Аьыр зярряъикляр дястясинин електрон сойудулмасы вя гызмар плазманын термоизолйасийасы цсулларыны тяклиф етмишдир. Онун идейалары релйативист зярряъикляр дястясинин эцълу импулс эенераторларынын йарадылмасынын ясасыны гоймушдур.
БÚДКЕР Эерш Итскович (Андрей Михайлович) (1.5.1918, Украйнанын Виннитса вил.-нин индики Шаргород р-нунда Мурафа – 4.7.1977, Новосибирск) – Русийа физики, ССРИ ЕА акад.(1964). Ленин мцкафаты лауреаты (1967), ССРИ Дювлят мцкафаты лауреаты (1949). 1941 илдя Москва Дювлят Ун-тини битирмишдир. 1946 илдян ССРИ ЕА- нын 2 №-ли Лабораторийасында (Атом Енержиси Ин-тунда) ишлямишдир. ССРИ ЕА Сибир шюбясинин Нцвя Физикасы Ин-тунун йарадыъысы вя директору (1957 илдян; щазырда Б-ин адыны дашыйыр); Новосибирск Ун-тинин проф.-у олмушдур. Ясас елми ясярляри уран-графит нцвя реакторлары нязяриййясиня, сцрятлянди-
риъилярин нязяриййяси вя щесабланмаларына, йцксяк енержиляр физикасына, плазма физикасына вя идаряолунан термонцвя синтези проблеминя аиддир. Стабилляшдирилмиш релйативист електрон дястясинин йаранмасы шяртлярини щесабламышдыр. 1952 илдя (Америка физики Р.Ф. Постдан асылы олмайараг) ачыг магнит тяляляриндя йцксяктемптурлу плазманын сахланмасы идейасыны иряли сцрмцшдцр. Йцксяк енержиляр физикасынын йени истигамятини – гаршылашан дястяляр ме- тодуну ишляйиб щазырламышдыр. Б.-ин рящбярлийи алтында илк дяфя юлкядя гаршылашан електрон-електрон вя електрон-позитрон дястяляринин сцрятляндириъиляри гурулмушдур. Аьыр зярряъикляр дястясинин електрон сойудулмасы вя гызмар плазманын термоизолйасийасы цсулларыны тяклиф етмишдир. Онун идейалары релйативист зярряъикляр дястясинин эцълу импулс эенераторларынын йарадылмасынын ясасыны гоймушдур.
