Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
II CİLD (ARGENTİT - AŞURBƏYOV)
    ARXEOPTERİKS

    археорнис,  илк г у ш  (Аrъщаеоптерйх  литщоэрапщиъа)  – газынты  гуш;  тягр.  гарьа  бойда  олмушдур. Илк дяфя 1860 илдя Баварийада (Алманийа) Цст Йура шистляриндя тапылмышдыр; ъями 8 скелет ашкар едилмишдир. А.-ин кяшфи Ч.Дарвинин тякамцл нязяриййясинин мцдафиясиндя  тутарлы  сцбут  иди.  А.-ин мцасир  гушларын  бирбаша  яъдады  олмасы вя    онларла    сцрцнянляр    арасында    кечид мярщяляси  тяшкил  етмяси  фикриня  узун мцддят цстцнлцк верилирди. Лакин сон палеонтоложи тапынтыларла ялагядар сцрцнянлярдян    гушлара    тякамцли    кечид    даща мцряккяб  тясяввцр   олунур. 

     

    Археоптерикс (бярпа олунмуш формасы).

    Беля   ки,   А. цчцн сяъиййяви сайылан вя яввялляр анъаг гушлара аид едилян лялякли узун гуйруг вя инкишаф  етмиш  ганад,  габырьаларда  гармагшякилли чыхынтылар, ъинаг сцмцйц вя с. скелет  хцсусиййятляри  бир  нечя  йыртыъы динозаврда    ашкар    едилмишдир.    А.-дя гушлара  хас  олан  дюш  сцмцйц  йохдур;  бу нащийядя   дяринин   сцмцкляшмяси   нятиъясиндя  йаранмыш  гарын  габырьалары  йерляшир. Онурьанын гуйруг щиссяси узундур; сцмцкляри   галын   диварлыдыр,   пневматик бошлуглар йохдур. Йыртыъы динозаврларда олдуьу  кими,  А.-ин  дя  дишляри  вар;  юн ятрафларда 3 илк бармаг галмышдыр вя с. Фярзиййялярин бириня эюря, йыртыъы динозаврларла  бирликдя  А.  тякамцлцн  мцасир гушлара   аид   олмайан,  диэяр   фярзиййяйя эюря  –  мяншяйи  йыртыъы  динозаврларла баьлы вя гушларла гощум олан шахясидир. 

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ARGENTİT – AŞURBƏYOV
    ARXEOPTERİKS

    археорнис,  илк г у ш  (Аrъщаеоптерйх  литщоэрапщиъа)  – газынты  гуш;  тягр.  гарьа  бойда  олмушдур. Илк дяфя 1860 илдя Баварийада (Алманийа) Цст Йура шистляриндя тапылмышдыр; ъями 8 скелет ашкар едилмишдир. А.-ин кяшфи Ч.Дарвинин тякамцл нязяриййясинин мцдафиясиндя  тутарлы  сцбут  иди.  А.-ин мцасир  гушларын  бирбаша  яъдады  олмасы вя    онларла    сцрцнянляр    арасында    кечид мярщяляси  тяшкил  етмяси  фикриня  узун мцддят цстцнлцк верилирди. Лакин сон палеонтоложи тапынтыларла ялагядар сцрцнянлярдян    гушлара    тякамцли    кечид    даща мцряккяб  тясяввцр   олунур. 

     

    Археоптерикс (бярпа олунмуш формасы).

    Беля   ки,   А. цчцн сяъиййяви сайылан вя яввялляр анъаг гушлара аид едилян лялякли узун гуйруг вя инкишаф  етмиш  ганад,  габырьаларда  гармагшякилли чыхынтылар, ъинаг сцмцйц вя с. скелет  хцсусиййятляри  бир  нечя  йыртыъы динозаврда    ашкар    едилмишдир.    А.-дя гушлара  хас  олан  дюш  сцмцйц  йохдур;  бу нащийядя   дяринин   сцмцкляшмяси   нятиъясиндя  йаранмыш  гарын  габырьалары  йерляшир. Онурьанын гуйруг щиссяси узундур; сцмцкляри   галын   диварлыдыр,   пневматик бошлуглар йохдур. Йыртыъы динозаврларда олдуьу  кими,  А.-ин  дя  дишляри  вар;  юн ятрафларда 3 илк бармаг галмышдыр вя с. Фярзиййялярин бириня эюря, йыртыъы динозаврларла  бирликдя  А.  тякамцлцн  мцасир гушлара   аид   олмайан,  диэяр   фярзиййяйя эюря  –  мяншяйи  йыртыъы  динозаврларла баьлы вя гушларла гощум олан шахясидир. 

    ARXEOPTERİKS

    археорнис,  илк г у ш  (Аrъщаеоптерйх  литщоэрапщиъа)  – газынты  гуш;  тягр.  гарьа  бойда  олмушдур. Илк дяфя 1860 илдя Баварийада (Алманийа) Цст Йура шистляриндя тапылмышдыр; ъями 8 скелет ашкар едилмишдир. А.-ин кяшфи Ч.Дарвинин тякамцл нязяриййясинин мцдафиясиндя  тутарлы  сцбут  иди.  А.-ин мцасир  гушларын  бирбаша  яъдады  олмасы вя    онларла    сцрцнянляр    арасында    кечид мярщяляси  тяшкил  етмяси  фикриня  узун мцддят цстцнлцк верилирди. Лакин сон палеонтоложи тапынтыларла ялагядар сцрцнянлярдян    гушлара    тякамцли    кечид    даща мцряккяб  тясяввцр   олунур. 

     

    Археоптерикс (бярпа олунмуш формасы).

    Беля   ки,   А. цчцн сяъиййяви сайылан вя яввялляр анъаг гушлара аид едилян лялякли узун гуйруг вя инкишаф  етмиш  ганад,  габырьаларда  гармагшякилли чыхынтылар, ъинаг сцмцйц вя с. скелет  хцсусиййятляри  бир  нечя  йыртыъы динозаврда    ашкар    едилмишдир.    А.-дя гушлара  хас  олан  дюш  сцмцйц  йохдур;  бу нащийядя   дяринин   сцмцкляшмяси   нятиъясиндя  йаранмыш  гарын  габырьалары  йерляшир. Онурьанын гуйруг щиссяси узундур; сцмцкляри   галын   диварлыдыр,   пневматик бошлуглар йохдур. Йыртыъы динозаврларда олдуьу  кими,  А.-ин  дя  дишляри  вар;  юн ятрафларда 3 илк бармаг галмышдыр вя с. Фярзиййялярин бириня эюря, йыртыъы динозаврларла  бирликдя  А.  тякамцлцн  мцасир гушлара   аид   олмайан,  диэяр   фярзиййяйя эюря  –  мяншяйи  йыртыъы  динозаврларла баьлы вя гушларла гощум олан шахясидир.