Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
III CİLD (BABİNGER - BAXŞƏLİYEV)
    BAR KONFEDERASİYASI


    БАР КОНФЕДЕРÁСИЙАСЫ – Полшада Русийа щеэемонлуьуна вя магнат олигархийасы сийасятиня гаршы 1768–72 иллярдя католисизмин мцдафияси шцары алтында сiлащлы чыхыш тяшкил едян Полша шлйахтасынын иттифагы. Б.к. 1767–68 иллярдя католиклярин вя диссидентлярин (протестантлар вя православлар) бярабярлийинин сейм тяряфиндян тясдигиня, Русийанын Реч Посполитанын архаик дювлят гурулушунун сахланылмасына тяминат вердийи Варшава мцгавилясинин 1768 баьланмасына, щямчинин рус сяфири кнйаз Н.В. Репнинин фяалиййятиня ъаваб олараг йарадылмышдыр. Б.к.-нын апарыъы хадимляри А. Красински, М. Красински, Й.Пуласки вя б. олмушлар. 1768 ил февралын 29-да Бар ш.-ндя (Подолийа) башлайан цсйан йазда Кичик Полша, Литва вя Полша Пруссийасыны бцрцдц. Б.к.-нын рящбярлийиндя бирлик мювъуд дейилди, шлйахтанын дястяляри гейри-низами иди вя чох заман ящалийя гаршы зоракылыг тятбиг едирди (бу ися юз нювбясиндя Колиившшина кяндли щярякатыны эцъляндирирди). 1768 ил ийунун 20-дя рус гошунлары Кс. Бранитскинин команданлыьы алтындакы крал гошунларынын кюмяйи иля Бары тутду, августун 17-дя ися Кракову зябт етди. 1768–74 илляр Русийа-Тцркийя мцщарибясинин башланмасы Б.к.-нын 1769 илин биринъи йарысында йенидян щцъума кечмясиня шяраит йаратды, лакин артыг илин сонунда рус гошунлары якс-щцъума кечди. 1770 ил октйабрын 22-дя Б.к.-нын хадимляри тяряфиндян Полшада формал олараг кралсызлыг бяйан олунмушду. Бу акт Б.к.- нын щям Полша дахилиндя, щям дя хариъдя изолйасийасына сябяб олду. Лакин 1771 илдя Франсанын щярби вя малиййя йардымы иля Б.к.-нын гошунлары Познан р-нунда, Кичик Полшада вя Литвада щярби ямялиййатлара башлады. 1772 илин февралында рус гошунлары вя Кс. Бранитскинин дястяляри конфедератларын сон дайаьы олан Краков гясрини яля кечирдиляр. Полшанын биринъи дяфя бюлцшдцрцлмяси (1772, август) Б.к.-нын мяьлубиййятини тясбит ется дя, конфедератларын хариъдяки фяалиййяти 1776 илядяк давам етмишдир.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BABİNGER – BAXŞƏLİYEV
    BAR KONFEDERASİYASI


    БАР КОНФЕДЕРÁСИЙАСЫ – Полшада Русийа щеэемонлуьуна вя магнат олигархийасы сийасятиня гаршы 1768–72 иллярдя католисизмин мцдафияси шцары алтында сiлащлы чыхыш тяшкил едян Полша шлйахтасынын иттифагы. Б.к. 1767–68 иллярдя католиклярин вя диссидентлярин (протестантлар вя православлар) бярабярлийинин сейм тяряфиндян тясдигиня, Русийанын Реч Посполитанын архаик дювлят гурулушунун сахланылмасына тяминат вердийи Варшава мцгавилясинин 1768 баьланмасына, щямчинин рус сяфири кнйаз Н.В. Репнинин фяалиййятиня ъаваб олараг йарадылмышдыр. Б.к.-нын апарыъы хадимляри А. Красински, М. Красински, Й.Пуласки вя б. олмушлар. 1768 ил февралын 29-да Бар ш.-ндя (Подолийа) башлайан цсйан йазда Кичик Полша, Литва вя Полша Пруссийасыны бцрцдц. Б.к.-нын рящбярлийиндя бирлик мювъуд дейилди, шлйахтанын дястяляри гейри-низами иди вя чох заман ящалийя гаршы зоракылыг тятбиг едирди (бу ися юз нювбясиндя Колиившшина кяндли щярякатыны эцъляндирирди). 1768 ил ийунун 20-дя рус гошунлары Кс. Бранитскинин команданлыьы алтындакы крал гошунларынын кюмяйи иля Бары тутду, августун 17-дя ися Кракову зябт етди. 1768–74 илляр Русийа-Тцркийя мцщарибясинин башланмасы Б.к.-нын 1769 илин биринъи йарысында йенидян щцъума кечмясиня шяраит йаратды, лакин артыг илин сонунда рус гошунлары якс-щцъума кечди. 1770 ил октйабрын 22-дя Б.к.-нын хадимляри тяряфиндян Полшада формал олараг кралсызлыг бяйан олунмушду. Бу акт Б.к.- нын щям Полша дахилиндя, щям дя хариъдя изолйасийасына сябяб олду. Лакин 1771 илдя Франсанын щярби вя малиййя йардымы иля Б.к.-нын гошунлары Познан р-нунда, Кичик Полшада вя Литвада щярби ямялиййатлара башлады. 1772 илин февралында рус гошунлары вя Кс. Бранитскинин дястяляри конфедератларын сон дайаьы олан Краков гясрини яля кечирдиляр. Полшанын биринъи дяфя бюлцшдцрцлмяси (1772, август) Б.к.-нын мяьлубиййятини тясбит ется дя, конфедератларын хариъдяки фяалиййяти 1776 илядяк давам етмишдир.

    BAR KONFEDERASİYASI


    БАР КОНФЕДЕРÁСИЙАСЫ – Полшада Русийа щеэемонлуьуна вя магнат олигархийасы сийасятиня гаршы 1768–72 иллярдя католисизмин мцдафияси шцары алтында сiлащлы чыхыш тяшкил едян Полша шлйахтасынын иттифагы. Б.к. 1767–68 иллярдя католиклярин вя диссидентлярин (протестантлар вя православлар) бярабярлийинин сейм тяряфиндян тясдигиня, Русийанын Реч Посполитанын архаик дювлят гурулушунун сахланылмасына тяминат вердийи Варшава мцгавилясинин 1768 баьланмасына, щямчинин рус сяфири кнйаз Н.В. Репнинин фяалиййятиня ъаваб олараг йарадылмышдыр. Б.к.-нын апарыъы хадимляри А. Красински, М. Красински, Й.Пуласки вя б. олмушлар. 1768 ил февралын 29-да Бар ш.-ндя (Подолийа) башлайан цсйан йазда Кичик Полша, Литва вя Полша Пруссийасыны бцрцдц. Б.к.-нын рящбярлийиндя бирлик мювъуд дейилди, шлйахтанын дястяляри гейри-низами иди вя чох заман ящалийя гаршы зоракылыг тятбиг едирди (бу ися юз нювбясиндя Колиившшина кяндли щярякатыны эцъляндирирди). 1768 ил ийунун 20-дя рус гошунлары Кс. Бранитскинин команданлыьы алтындакы крал гошунларынын кюмяйи иля Бары тутду, августун 17-дя ися Кракову зябт етди. 1768–74 илляр Русийа-Тцркийя мцщарибясинин башланмасы Б.к.-нын 1769 илин биринъи йарысында йенидян щцъума кечмясиня шяраит йаратды, лакин артыг илин сонунда рус гошунлары якс-щцъума кечди. 1770 ил октйабрын 22-дя Б.к.-нын хадимляри тяряфиндян Полшада формал олараг кралсызлыг бяйан олунмушду. Бу акт Б.к.- нын щям Полша дахилиндя, щям дя хариъдя изолйасийасына сябяб олду. Лакин 1771 илдя Франсанын щярби вя малиййя йардымы иля Б.к.-нын гошунлары Познан р-нунда, Кичик Полшада вя Литвада щярби ямялиййатлара башлады. 1772 илин февралында рус гошунлары вя Кс. Бранитскинин дястяляри конфедератларын сон дайаьы олан Краков гясрини яля кечирдиляр. Полшанын биринъи дяфя бюлцшдцрцлмяси (1772, август) Б.к.-нын мяьлубиййятини тясбит ется дя, конфедератларын хариъдяки фяалиййяти 1776 илядяк давам етмишдир.