Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
II CİLD (ARGENTİT - AŞURBƏYOV)
    AVROPA PARLAMENTİ

    АВРОПА ПАРЛАМЕНТИ,  Авропарламент – Авропа Иттифагынын (АИ) фювгялмилли институтларындан бири. 1957 илдя Авропа игтисади интеграсийа тяшкилатлары (1967 илдян Авропа Бирликляри) чярчивясиндя йарадылмышдыр. Авропарламентин формалашмасы гайдасы вя сялащиййятляри, структуру вя фяалиййяти тясисчи актлары, дахили регламент, сечкилярин тяшкили вя кечирилмясиня аид гярарлар, щямчинин Авропарламентля АИ-нин диэяр институтлары арасында ямякдашлыьы тянзимляйян институтларарасы сазишлярля тянзимлянир. А.п. бирбаша цмуми сечкиляр йолу иля (1976 ил Сечкиляр щаггында акт ясасында) формалашыр.  Сечмяк  вя  сечилмяк щцгугундан АИ вятяндашлары истифадя едир. Тятбиг олунан сечки системинин цмуми принсипляри АИ сявиййясиндя мцяййянляшдирилир. Сечкилярин тяшкили вя кечирилмяси милли сявиййядя тянзимлянир. Пропорсионал тямсилчилик системиндян истифадя олунур. А.п.ндя щяр бир цзв дювлятя мяхсус олан йерлярин сайы билаваситя тясисчи актлары вя онлара    ялавя    олунан    сянядлярля    мцяййян едилир. АИ-нин эенишляндирилмяси иля ялагядар депутат мандатларынын цмуми сайына дяфялярля йенидян бахылмышдыр. Депутат мандатларынын  цмуми  сайы  (2007) 785 няфярдир (макс. сайда мандатлара Алманийа, Франса, Италийа вя Бюйцк Британийа;  ян  аз  мандата  Лцксембург, Кипр, Естонийа, Малта маликдир).

    А.п. даим ишляйян органдыр. Пленар иъласлар Страсбургдакы игамятэащында, комиссийаларын иши Брцсселдяки игамятэащында апарылыр; катиблик Лцксембургда йерляшир. А.п. тяркибиндя партийа груплары йарадылыр (бязян Авропа партийалары адланыр); онлар сийаси бахышларына вя идейа мювгеляриня эюря йахын олан милли сийаси партийалары тямсил едир (2007 илдя 8 партийа групу). Гошулмайан депутатлар айрыъа груп йарадырлар. А.п.-нин бцтцн чаьырышларында башлыъа мювге Авропа халг партийасына вя Авропа сосиалист партийасына мяхсусдур. Авропарламентин органларында онларын тямсилчиляри апарыъы вязифяляри тутурлар.

                                       Авропа Парламентинин бинасы. Страсбург.

     

    А.п.-нин ишиня депутатларын арасындан 2,5 ил мцддятиня сечилмиш сядр рящбярлик едир; мцддятин бир йарысында Авропа халг партийасы тямсилчисинин, о бири йарысында ися Авропа сосиалист партийасы тямсилчисинин иряли сцрцлмяси практикасы эениш тятбиг едилир. Ейни заманда  А.п.-нин сядр мцавинляри вя ясасян, тяшкилати, инзибати вя малиййя ишлярини апаран квесторлар сечилирляр. Эцндялийи конфранс (А.п.-нин сядри, партийа групларынын рящбярляри, мцстягил депутатлардан 2 тямсилчи) мцяййян едир. Разылыг ялдя едилмядикдя, гярар сяс чохлуьу иля гябул едилир. Регламентя  уйьун  олараг,  А.п.-нин  даими профил комитяляри тясис едилир вя онларын рящбяр органлары йарадылыр. Эцндялийя дахил едилян проседур мясяляляри яввялъядян Авропарламентин  даими комитяляринин иъласларында мцзакиря едилир. Комитянин ряйи А.п.-нин  пленар  иъласында  мярузя едилир вя гярар гябул олунур. Тящгигат комиссийаларынын йарадылмасы да нязярдя тутулмушдур. Онлар мцхтялиф групларын пропорсионал тямсилчилийи ясасында йарадылыр. Бахылан мясялялярдян асылы олараг иъласлар щям ачыг, щям дя гапалы  характер дашыйа биляр. Тящгигат комиссийасынын йекун мярузяси Авропарламентин  пленумуна эюндярилир. А.п.-нын вахтындан  яввял бурахылмасы нязярдя тутулмамышдыр.

    Авропарламентин сялащиййятляри, ясасян, милли парламент тясисатларынын сялащиййятлярини хатырладыр: 1) ганунвериъилик (нормайарадыъылыьы) просесиндя иштирак. Просесин тяшкили гярарларын гябулу проседурасындан асылыдыр ( мяслящят проседурасы заманы А.п. мяъбури характер дашымайан гярар верир; ямякдашлыг проседуру тятбиг едиляркян, А.п. Авропа комиссийасынын вя АИ Шурасынын тяклиф етдийи лайищялярин мцзакирясиндя иштирак едир. Бир нечя охунушун кечирилмяси мцмкцндцр. Лакин сон гярары А.п. дейил, Шура верир; бирэя гяраргябулетмя проседурасындан истифадя олунаркян, А.п.-нин вя Шуранын ейни редаксийада бяйяндийи лайищя гябул едилмиш лайищя сайылыр. Бяйянилмиш лайищя А.п.-нин сядри вя Шурада сядрлик едян тяряфиндян имзаланыр). Мцвафиг норматив щцгуги акт “Авропа Иттифагынын рясми хябярляри” журналында дяръ олунур вя билаваситя щямин актда эюстярилян вахтда, мцддят эюстярилмядикдя ися дяръ олундугдан 20 эцн сонра гцввяйя минир.

    1) Авропа комиссийасынын фяалиййяти цзяриндя сийаси нязарятин щяйата кечирилмяси (йазылы вя шифащи мцраъиятляр, комиссийанын мясулиййяти барядя мясялянин гойулушу). Эцввядя олан тясисчи актлары тющмят, йахуд Авропа комиссийасынын етимадындан мящруметмя гятнамясинин гябул едилмясини дя  нязярдя  тутур. Беля гярарын гябул едилдийи тягдирдя комиссийа истефа вермяйя борълудур (щятта беля гярарын гябул едилмяси тящлцкяси комиссийаны истефа вермяйя мяъбур едя биляр. Беля ки, 1999 илдя Авропа комиссийасынын айры-айры цзвляринин хидмяти вязифясиндян суи-истифадя етмяси вя малиййя ъинайятляри щаггында фактлар иътимаиййятя мялум олдугда, беля щал баш вермишдир).

    3) Бцдъя сялащиййятлярини щяйата кечирмяк. А.п. Авропа комиссийасынын щазырладыьы вя АИ Шурасынын тягдим етдийи бцдъя лайищясини мцзакиря едир. А. п.-нин гярар вермяк имканы хярълярин зярурилийиндян, йахуд зярури олмамасындан асылыдыр. Лакин А.п. бцтювлцкдя бцтцн бцдъя лайищясини дя рядд едя биляр. Беля гярарлар 1980 вя 1985  иллярдя  олмушдур. Бу щалда Шура йени бцдъя лайищясини тягдим етмяйя борълудур, лайищя гябул едилянядяк мцвяггяти бцдъя малиййяляшдирилмяси режими гцввядя олур.

    4) Хариъи сийасят сялащиййятляринин щяйата кечирилмяси. Бунлар, ясасян, цчцнъц дювлятлярля, йахуд бейнялхалг тяшкилатларла баьланмыш сазишлярин бяйянилмяси (йахуд бяйянилмямяси) щаггында вя йени цзвлярин гябул едилмяси иля баьлы гярарларын гябулуна аиддир. Бу щалда, бир гайда олараг, бирэя мцсбят гярар проседурасы тятбиг едилир. О, бяйянилмя, йахуд бяйянилмямя имканыны нязярдя тутур, лакин тясдигя эюндярилмиш сазишя щансыса дцзялишлярин вя дяйишикликлярин едилмясини истисна едир. А.п. мцвафиг регламент актынын бяйянилмясиндян имтина едяряк, хариъи сийасят гярарларынын гябул едилмясиня вя щяйата кечирилмясиня тясир эюстяря биляр. Авропарламент бейнялхалг проблемлярин мцзакиряси заманы юз сялащиййятляриндян эениш истифадя едир; гябул едилян гятнамяляр  мяъбури  гцввяйя  малик дейилдир.

    АИ-нын институсионал структуру инкишаф етдикъя А.п.-нин сялащиййятляри эенишлянир. Беля ки, ганунвериъилик проседурасынын хейли дяйишдирилмяси вя гярарларын гябулу заманы ихтисаслашмыш чохлуг проседурасындан истифадя етмякля А.п.-нин сялащиййятляринин нязярячарпан дяряъядя эенишлянмяси  нязярдя  тутулур.

    Авропарламент  Азярб.  Респ.-нын Милли Мяълиси иля ямякдашлыг едир.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ARGENTİT – AŞURBƏYOV
    AVROPA PARLAMENTİ

    АВРОПА ПАРЛАМЕНТИ,  Авропарламент – Авропа Иттифагынын (АИ) фювгялмилли институтларындан бири. 1957 илдя Авропа игтисади интеграсийа тяшкилатлары (1967 илдян Авропа Бирликляри) чярчивясиндя йарадылмышдыр. Авропарламентин формалашмасы гайдасы вя сялащиййятляри, структуру вя фяалиййяти тясисчи актлары, дахили регламент, сечкилярин тяшкили вя кечирилмясиня аид гярарлар, щямчинин Авропарламентля АИ-нин диэяр институтлары арасында ямякдашлыьы тянзимляйян институтларарасы сазишлярля тянзимлянир. А.п. бирбаша цмуми сечкиляр йолу иля (1976 ил Сечкиляр щаггында акт ясасында) формалашыр.  Сечмяк  вя  сечилмяк щцгугундан АИ вятяндашлары истифадя едир. Тятбиг олунан сечки системинин цмуми принсипляри АИ сявиййясиндя мцяййянляшдирилир. Сечкилярин тяшкили вя кечирилмяси милли сявиййядя тянзимлянир. Пропорсионал тямсилчилик системиндян истифадя олунур. А.п.ндя щяр бир цзв дювлятя мяхсус олан йерлярин сайы билаваситя тясисчи актлары вя онлара    ялавя    олунан    сянядлярля    мцяййян едилир. АИ-нин эенишляндирилмяси иля ялагядар депутат мандатларынын цмуми сайына дяфялярля йенидян бахылмышдыр. Депутат мандатларынын  цмуми  сайы  (2007) 785 няфярдир (макс. сайда мандатлара Алманийа, Франса, Италийа вя Бюйцк Британийа;  ян  аз  мандата  Лцксембург, Кипр, Естонийа, Малта маликдир).

    А.п. даим ишляйян органдыр. Пленар иъласлар Страсбургдакы игамятэащында, комиссийаларын иши Брцсселдяки игамятэащында апарылыр; катиблик Лцксембургда йерляшир. А.п. тяркибиндя партийа груплары йарадылыр (бязян Авропа партийалары адланыр); онлар сийаси бахышларына вя идейа мювгеляриня эюря йахын олан милли сийаси партийалары тямсил едир (2007 илдя 8 партийа групу). Гошулмайан депутатлар айрыъа груп йарадырлар. А.п.-нин бцтцн чаьырышларында башлыъа мювге Авропа халг партийасына вя Авропа сосиалист партийасына мяхсусдур. Авропарламентин органларында онларын тямсилчиляри апарыъы вязифяляри тутурлар.

                                       Авропа Парламентинин бинасы. Страсбург.

     

    А.п.-нин ишиня депутатларын арасындан 2,5 ил мцддятиня сечилмиш сядр рящбярлик едир; мцддятин бир йарысында Авропа халг партийасы тямсилчисинин, о бири йарысында ися Авропа сосиалист партийасы тямсилчисинин иряли сцрцлмяси практикасы эениш тятбиг едилир. Ейни заманда  А.п.-нин сядр мцавинляри вя ясасян, тяшкилати, инзибати вя малиййя ишлярини апаран квесторлар сечилирляр. Эцндялийи конфранс (А.п.-нин сядри, партийа групларынын рящбярляри, мцстягил депутатлардан 2 тямсилчи) мцяййян едир. Разылыг ялдя едилмядикдя, гярар сяс чохлуьу иля гябул едилир. Регламентя  уйьун  олараг,  А.п.-нин  даими профил комитяляри тясис едилир вя онларын рящбяр органлары йарадылыр. Эцндялийя дахил едилян проседур мясяляляри яввялъядян Авропарламентин  даими комитяляринин иъласларында мцзакиря едилир. Комитянин ряйи А.п.-нин  пленар  иъласында  мярузя едилир вя гярар гябул олунур. Тящгигат комиссийаларынын йарадылмасы да нязярдя тутулмушдур. Онлар мцхтялиф групларын пропорсионал тямсилчилийи ясасында йарадылыр. Бахылан мясялялярдян асылы олараг иъласлар щям ачыг, щям дя гапалы  характер дашыйа биляр. Тящгигат комиссийасынын йекун мярузяси Авропарламентин  пленумуна эюндярилир. А.п.-нын вахтындан  яввял бурахылмасы нязярдя тутулмамышдыр.

    Авропарламентин сялащиййятляри, ясасян, милли парламент тясисатларынын сялащиййятлярини хатырладыр: 1) ганунвериъилик (нормайарадыъылыьы) просесиндя иштирак. Просесин тяшкили гярарларын гябулу проседурасындан асылыдыр ( мяслящят проседурасы заманы А.п. мяъбури характер дашымайан гярар верир; ямякдашлыг проседуру тятбиг едиляркян, А.п. Авропа комиссийасынын вя АИ Шурасынын тяклиф етдийи лайищялярин мцзакирясиндя иштирак едир. Бир нечя охунушун кечирилмяси мцмкцндцр. Лакин сон гярары А.п. дейил, Шура верир; бирэя гяраргябулетмя проседурасындан истифадя олунаркян, А.п.-нин вя Шуранын ейни редаксийада бяйяндийи лайищя гябул едилмиш лайищя сайылыр. Бяйянилмиш лайищя А.п.-нин сядри вя Шурада сядрлик едян тяряфиндян имзаланыр). Мцвафиг норматив щцгуги акт “Авропа Иттифагынын рясми хябярляри” журналында дяръ олунур вя билаваситя щямин актда эюстярилян вахтда, мцддят эюстярилмядикдя ися дяръ олундугдан 20 эцн сонра гцввяйя минир.

    1) Авропа комиссийасынын фяалиййяти цзяриндя сийаси нязарятин щяйата кечирилмяси (йазылы вя шифащи мцраъиятляр, комиссийанын мясулиййяти барядя мясялянин гойулушу). Эцввядя олан тясисчи актлары тющмят, йахуд Авропа комиссийасынын етимадындан мящруметмя гятнамясинин гябул едилмясини дя  нязярдя  тутур. Беля гярарын гябул едилдийи тягдирдя комиссийа истефа вермяйя борълудур (щятта беля гярарын гябул едилмяси тящлцкяси комиссийаны истефа вермяйя мяъбур едя биляр. Беля ки, 1999 илдя Авропа комиссийасынын айры-айры цзвляринин хидмяти вязифясиндян суи-истифадя етмяси вя малиййя ъинайятляри щаггында фактлар иътимаиййятя мялум олдугда, беля щал баш вермишдир).

    3) Бцдъя сялащиййятлярини щяйата кечирмяк. А.п. Авропа комиссийасынын щазырладыьы вя АИ Шурасынын тягдим етдийи бцдъя лайищясини мцзакиря едир. А. п.-нин гярар вермяк имканы хярълярин зярурилийиндян, йахуд зярури олмамасындан асылыдыр. Лакин А.п. бцтювлцкдя бцтцн бцдъя лайищясини дя рядд едя биляр. Беля гярарлар 1980 вя 1985  иллярдя  олмушдур. Бу щалда Шура йени бцдъя лайищясини тягдим етмяйя борълудур, лайищя гябул едилянядяк мцвяггяти бцдъя малиййяляшдирилмяси режими гцввядя олур.

    4) Хариъи сийасят сялащиййятляринин щяйата кечирилмяси. Бунлар, ясасян, цчцнъц дювлятлярля, йахуд бейнялхалг тяшкилатларла баьланмыш сазишлярин бяйянилмяси (йахуд бяйянилмямяси) щаггында вя йени цзвлярин гябул едилмяси иля баьлы гярарларын гябулуна аиддир. Бу щалда, бир гайда олараг, бирэя мцсбят гярар проседурасы тятбиг едилир. О, бяйянилмя, йахуд бяйянилмямя имканыны нязярдя тутур, лакин тясдигя эюндярилмиш сазишя щансыса дцзялишлярин вя дяйишикликлярин едилмясини истисна едир. А.п. мцвафиг регламент актынын бяйянилмясиндян имтина едяряк, хариъи сийасят гярарларынын гябул едилмясиня вя щяйата кечирилмясиня тясир эюстяря биляр. Авропарламент бейнялхалг проблемлярин мцзакиряси заманы юз сялащиййятляриндян эениш истифадя едир; гябул едилян гятнамяляр  мяъбури  гцввяйя  малик дейилдир.

    АИ-нын институсионал структуру инкишаф етдикъя А.п.-нин сялащиййятляри эенишлянир. Беля ки, ганунвериъилик проседурасынын хейли дяйишдирилмяси вя гярарларын гябулу заманы ихтисаслашмыш чохлуг проседурасындан истифадя етмякля А.п.-нин сялащиййятляринин нязярячарпан дяряъядя эенишлянмяси  нязярдя  тутулур.

    Авропарламент  Азярб.  Респ.-нын Милли Мяълиси иля ямякдашлыг едир.

    AVROPA PARLAMENTİ

    АВРОПА ПАРЛАМЕНТИ,  Авропарламент – Авропа Иттифагынын (АИ) фювгялмилли институтларындан бири. 1957 илдя Авропа игтисади интеграсийа тяшкилатлары (1967 илдян Авропа Бирликляри) чярчивясиндя йарадылмышдыр. Авропарламентин формалашмасы гайдасы вя сялащиййятляри, структуру вя фяалиййяти тясисчи актлары, дахили регламент, сечкилярин тяшкили вя кечирилмясиня аид гярарлар, щямчинин Авропарламентля АИ-нин диэяр институтлары арасында ямякдашлыьы тянзимляйян институтларарасы сазишлярля тянзимлянир. А.п. бирбаша цмуми сечкиляр йолу иля (1976 ил Сечкиляр щаггында акт ясасында) формалашыр.  Сечмяк  вя  сечилмяк щцгугундан АИ вятяндашлары истифадя едир. Тятбиг олунан сечки системинин цмуми принсипляри АИ сявиййясиндя мцяййянляшдирилир. Сечкилярин тяшкили вя кечирилмяси милли сявиййядя тянзимлянир. Пропорсионал тямсилчилик системиндян истифадя олунур. А.п.ндя щяр бир цзв дювлятя мяхсус олан йерлярин сайы билаваситя тясисчи актлары вя онлара    ялавя    олунан    сянядлярля    мцяййян едилир. АИ-нин эенишляндирилмяси иля ялагядар депутат мандатларынын цмуми сайына дяфялярля йенидян бахылмышдыр. Депутат мандатларынын  цмуми  сайы  (2007) 785 няфярдир (макс. сайда мандатлара Алманийа, Франса, Италийа вя Бюйцк Британийа;  ян  аз  мандата  Лцксембург, Кипр, Естонийа, Малта маликдир).

    А.п. даим ишляйян органдыр. Пленар иъласлар Страсбургдакы игамятэащында, комиссийаларын иши Брцсселдяки игамятэащында апарылыр; катиблик Лцксембургда йерляшир. А.п. тяркибиндя партийа груплары йарадылыр (бязян Авропа партийалары адланыр); онлар сийаси бахышларына вя идейа мювгеляриня эюря йахын олан милли сийаси партийалары тямсил едир (2007 илдя 8 партийа групу). Гошулмайан депутатлар айрыъа груп йарадырлар. А.п.-нин бцтцн чаьырышларында башлыъа мювге Авропа халг партийасына вя Авропа сосиалист партийасына мяхсусдур. Авропарламентин органларында онларын тямсилчиляри апарыъы вязифяляри тутурлар.

                                       Авропа Парламентинин бинасы. Страсбург.

     

    А.п.-нин ишиня депутатларын арасындан 2,5 ил мцддятиня сечилмиш сядр рящбярлик едир; мцддятин бир йарысында Авропа халг партийасы тямсилчисинин, о бири йарысында ися Авропа сосиалист партийасы тямсилчисинин иряли сцрцлмяси практикасы эениш тятбиг едилир. Ейни заманда  А.п.-нин сядр мцавинляри вя ясасян, тяшкилати, инзибати вя малиййя ишлярини апаран квесторлар сечилирляр. Эцндялийи конфранс (А.п.-нин сядри, партийа групларынын рящбярляри, мцстягил депутатлардан 2 тямсилчи) мцяййян едир. Разылыг ялдя едилмядикдя, гярар сяс чохлуьу иля гябул едилир. Регламентя  уйьун  олараг,  А.п.-нин  даими профил комитяляри тясис едилир вя онларын рящбяр органлары йарадылыр. Эцндялийя дахил едилян проседур мясяляляри яввялъядян Авропарламентин  даими комитяляринин иъласларында мцзакиря едилир. Комитянин ряйи А.п.-нин  пленар  иъласында  мярузя едилир вя гярар гябул олунур. Тящгигат комиссийаларынын йарадылмасы да нязярдя тутулмушдур. Онлар мцхтялиф групларын пропорсионал тямсилчилийи ясасында йарадылыр. Бахылан мясялялярдян асылы олараг иъласлар щям ачыг, щям дя гапалы  характер дашыйа биляр. Тящгигат комиссийасынын йекун мярузяси Авропарламентин  пленумуна эюндярилир. А.п.-нын вахтындан  яввял бурахылмасы нязярдя тутулмамышдыр.

    Авропарламентин сялащиййятляри, ясасян, милли парламент тясисатларынын сялащиййятлярини хатырладыр: 1) ганунвериъилик (нормайарадыъылыьы) просесиндя иштирак. Просесин тяшкили гярарларын гябулу проседурасындан асылыдыр ( мяслящят проседурасы заманы А.п. мяъбури характер дашымайан гярар верир; ямякдашлыг проседуру тятбиг едиляркян, А.п. Авропа комиссийасынын вя АИ Шурасынын тяклиф етдийи лайищялярин мцзакирясиндя иштирак едир. Бир нечя охунушун кечирилмяси мцмкцндцр. Лакин сон гярары А.п. дейил, Шура верир; бирэя гяраргябулетмя проседурасындан истифадя олунаркян, А.п.-нин вя Шуранын ейни редаксийада бяйяндийи лайищя гябул едилмиш лайищя сайылыр. Бяйянилмиш лайищя А.п.-нин сядри вя Шурада сядрлик едян тяряфиндян имзаланыр). Мцвафиг норматив щцгуги акт “Авропа Иттифагынын рясми хябярляри” журналында дяръ олунур вя билаваситя щямин актда эюстярилян вахтда, мцддят эюстярилмядикдя ися дяръ олундугдан 20 эцн сонра гцввяйя минир.

    1) Авропа комиссийасынын фяалиййяти цзяриндя сийаси нязарятин щяйата кечирилмяси (йазылы вя шифащи мцраъиятляр, комиссийанын мясулиййяти барядя мясялянин гойулушу). Эцввядя олан тясисчи актлары тющмят, йахуд Авропа комиссийасынын етимадындан мящруметмя гятнамясинин гябул едилмясини дя  нязярдя  тутур. Беля гярарын гябул едилдийи тягдирдя комиссийа истефа вермяйя борълудур (щятта беля гярарын гябул едилмяси тящлцкяси комиссийаны истефа вермяйя мяъбур едя биляр. Беля ки, 1999 илдя Авропа комиссийасынын айры-айры цзвляринин хидмяти вязифясиндян суи-истифадя етмяси вя малиййя ъинайятляри щаггында фактлар иътимаиййятя мялум олдугда, беля щал баш вермишдир).

    3) Бцдъя сялащиййятлярини щяйата кечирмяк. А.п. Авропа комиссийасынын щазырладыьы вя АИ Шурасынын тягдим етдийи бцдъя лайищясини мцзакиря едир. А. п.-нин гярар вермяк имканы хярълярин зярурилийиндян, йахуд зярури олмамасындан асылыдыр. Лакин А.п. бцтювлцкдя бцтцн бцдъя лайищясини дя рядд едя биляр. Беля гярарлар 1980 вя 1985  иллярдя  олмушдур. Бу щалда Шура йени бцдъя лайищясини тягдим етмяйя борълудур, лайищя гябул едилянядяк мцвяггяти бцдъя малиййяляшдирилмяси режими гцввядя олур.

    4) Хариъи сийасят сялащиййятляринин щяйата кечирилмяси. Бунлар, ясасян, цчцнъц дювлятлярля, йахуд бейнялхалг тяшкилатларла баьланмыш сазишлярин бяйянилмяси (йахуд бяйянилмямяси) щаггында вя йени цзвлярин гябул едилмяси иля баьлы гярарларын гябулуна аиддир. Бу щалда, бир гайда олараг, бирэя мцсбят гярар проседурасы тятбиг едилир. О, бяйянилмя, йахуд бяйянилмямя имканыны нязярдя тутур, лакин тясдигя эюндярилмиш сазишя щансыса дцзялишлярин вя дяйишикликлярин едилмясини истисна едир. А.п. мцвафиг регламент актынын бяйянилмясиндян имтина едяряк, хариъи сийасят гярарларынын гябул едилмясиня вя щяйата кечирилмясиня тясир эюстяря биляр. Авропарламент бейнялхалг проблемлярин мцзакиряси заманы юз сялащиййятляриндян эениш истифадя едир; гябул едилян гятнамяляр  мяъбури  гцввяйя  малик дейилдир.

    АИ-нын институсионал структуру инкишаф етдикъя А.п.-нин сялащиййятляри эенишлянир. Беля ки, ганунвериъилик проседурасынын хейли дяйишдирилмяси вя гярарларын гябулу заманы ихтисаслашмыш чохлуг проседурасындан истифадя етмякля А.п.-нин сялащиййятляринин нязярячарпан дяряъядя эенишлянмяси  нязярдя  тутулур.

    Авропарламент  Азярб.  Респ.-нын Милли Мяълиси иля ямякдашлыг едир.