БУРУН – гуру онурьалыларынын (тетрапод) вя инсанын тяняффцс йолларынын башланьыъ щиссяси. Хариъи шюбядян вя бурун бошлуьундан ибарятдир. Инсанын хариъи Б.- у кяллянин скелет структурлары (бурун сцмцкляри, янэ сцмцйцнцн алын чыхынтылары вя гыьырдаглар) вя йумшаг тохумалардан (язяляляр вя дяри) ямяля эялмишдир. Сцмцк диварлары иля мящдудлашан Б. бошлуьу кялля-бейин бошлуьу, эюз йувалары иля аьыз бошлуьу арасында йерляшир. Бурун аракясмяси Б. бошлуьуну хариъи мцщитя – хариъи Б. дяликляри иля, аьыз бошлуьуна – дахили Б. дяликляри (хоанлар) иля ачылан саь вя сол щиссяляря бюлцр. Мямялилярдя вя инсанда Б. бошлуьунун йан диварларына цч ъцт Б. балыггулаьылары бяркидилмишдир вя онлар саь вя сол Б. бошлуьуну йухары, орта вя ашаьы Б. кечяъякляриня айырыр. Ашаьы Б. кечяъяйинин юн щиссясиня гоша эюзйашы-бурун каналы ачылыр. Орта Б. кечяъяйини Б.-ун ялавя ъибляри (инсанда – янэ вя йа Щаймор, алын ъибляри, хялбир сцмцйцнцн щцъряляринин лабиринти) иля кичик дяликляр бирляшдирир. Б. бошлуьу диварлары чохсайлы бирщцъейряли селик вязиляри вя ган дамарларындан ибарят, цстц сяйириъи епителли селикли гиша иля юртцлмцшдир. Йухары Б. кечяъяйинин (ийбилмя сащяси) епителиси ийбилмя органыны ямяля эятирян ресептор щцъей- ряляриндян ибарятдир. Б. тяняффцс, ийбилмя, горуйуъу вя резонатор функсийаларыны йериня йетирир: тяняффцсля алынан щава дар Б. кечяъякляри иля щярякят етдикъя бир гядяр гызыр вя нямлянир, ондакы тоз щиссяъикляринин вя микроорганизмлярин бир щиссяси тутулур вя селикли гишада зярярсизляшдирилир; щава бошлугларынын мцхтялиф юлчцлц олмасы сяс тонларынын эцълянмясини тямин едир.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
БУРУН – гуру онурьалыларынын (тетрапод) вя инсанын тяняффцс йолларынын башланьыъ щиссяси. Хариъи шюбядян вя бурун бошлуьундан ибарятдир. Инсанын хариъи Б.- у кяллянин скелет структурлары (бурун сцмцкляри, янэ сцмцйцнцн алын чыхынтылары вя гыьырдаглар) вя йумшаг тохумалардан (язяляляр вя дяри) ямяля эялмишдир. Сцмцк диварлары иля мящдудлашан Б. бошлуьу кялля-бейин бошлуьу, эюз йувалары иля аьыз бошлуьу арасында йерляшир. Бурун аракясмяси Б. бошлуьуну хариъи мцщитя – хариъи Б. дяликляри иля, аьыз бошлуьуна – дахили Б. дяликляри (хоанлар) иля ачылан саь вя сол щиссяляря бюлцр. Мямялилярдя вя инсанда Б. бошлуьунун йан диварларына цч ъцт Б. балыггулаьылары бяркидилмишдир вя онлар саь вя сол Б. бошлуьуну йухары, орта вя ашаьы Б. кечяъякляриня айырыр. Ашаьы Б. кечяъяйинин юн щиссясиня гоша эюзйашы-бурун каналы ачылыр. Орта Б. кечяъяйини Б.-ун ялавя ъибляри (инсанда – янэ вя йа Щаймор, алын ъибляри, хялбир сцмцйцнцн щцъряляринин лабиринти) иля кичик дяликляр бирляшдирир. Б. бошлуьу диварлары чохсайлы бирщцъейряли селик вязиляри вя ган дамарларындан ибарят, цстц сяйириъи епителли селикли гиша иля юртцлмцшдир. Йухары Б. кечяъяйинин (ийбилмя сащяси) епителиси ийбилмя органыны ямяля эятирян ресептор щцъей- ряляриндян ибарятдир. Б. тяняффцс, ийбилмя, горуйуъу вя резонатор функсийаларыны йериня йетирир: тяняффцсля алынан щава дар Б. кечяъякляри иля щярякят етдикъя бир гядяр гызыр вя нямлянир, ондакы тоз щиссяъикляринин вя микроорганизмлярин бир щиссяси тутулур вя селикли гишада зярярсизляшдирилир; щава бошлугларынын мцхтялиф юлчцлц олмасы сяс тонларынын эцълянмясини тямин едир.
БУРУН – гуру онурьалыларынын (тетрапод) вя инсанын тяняффцс йолларынын башланьыъ щиссяси. Хариъи шюбядян вя бурун бошлуьундан ибарятдир. Инсанын хариъи Б.- у кяллянин скелет структурлары (бурун сцмцкляри, янэ сцмцйцнцн алын чыхынтылары вя гыьырдаглар) вя йумшаг тохумалардан (язяляляр вя дяри) ямяля эялмишдир. Сцмцк диварлары иля мящдудлашан Б. бошлуьу кялля-бейин бошлуьу, эюз йувалары иля аьыз бошлуьу арасында йерляшир. Бурун аракясмяси Б. бошлуьуну хариъи мцщитя – хариъи Б. дяликляри иля, аьыз бошлуьуна – дахили Б. дяликляри (хоанлар) иля ачылан саь вя сол щиссяляря бюлцр. Мямялилярдя вя инсанда Б. бошлуьунун йан диварларына цч ъцт Б. балыггулаьылары бяркидилмишдир вя онлар саь вя сол Б. бошлуьуну йухары, орта вя ашаьы Б. кечяъякляриня айырыр. Ашаьы Б. кечяъяйинин юн щиссясиня гоша эюзйашы-бурун каналы ачылыр. Орта Б. кечяъяйини Б.-ун ялавя ъибляри (инсанда – янэ вя йа Щаймор, алын ъибляри, хялбир сцмцйцнцн щцъряляринин лабиринти) иля кичик дяликляр бирляшдирир. Б. бошлуьу диварлары чохсайлы бирщцъейряли селик вязиляри вя ган дамарларындан ибарят, цстц сяйириъи епителли селикли гиша иля юртцлмцшдир. Йухары Б. кечяъяйинин (ийбилмя сащяси) епителиси ийбилмя органыны ямяля эятирян ресептор щцъей- ряляриндян ибарятдир. Б. тяняффцс, ийбилмя, горуйуъу вя резонатор функсийаларыны йериня йетирир: тяняффцсля алынан щава дар Б. кечяъякляри иля щярякят етдикъя бир гядяр гызыр вя нямлянир, ондакы тоз щиссяъикляринин вя микроорганизмлярин бир щиссяси тутулур вя селикли гишада зярярсизляшдирилир; щава бошлугларынын мцхтялиф юлчцлц олмасы сяс тонларынын эцълянмясини тямин едир.
