Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
II CİLD (ARGENTİT - AŞURBƏYOV)
    AVTOMOBİL KUZASI

    AVTOMOBИL  KUZАСЫ,   автомобил  кузову,  автомобил  баны – avtomobilин sцrцcц, sяrniшin, yцk vя йа xцsusi avadanlыq yerlяшяn конструктив hissяsi. А.к.-на, щямчинин капот, айаглыглар, йан диварлар, радиатор цзлцйц, бир сыра говшаг вя агрегатлар (хариъи ишыгландырма ъищазлары, салонда иглимйарадан вя нязарят системляри, сцрцъц вя сярнишинин тящлцкясизлийини тямин едян васитяляр вя с.) да аиддир. Konstruksiyanыn tipinя gюrя kuzаlar автомобилин йцксахлайан системини тяшкил едир (daшыyыcы А.к.), йахуд да йцксахлайан чярчивяйя бяркидилир (yцksцzlяшmiш, чяrчivяli А.к.).

    Minik avtomobillяrinin kuzалары, адятян дашыйыъы олур вя бир-бириня бирляшдирилмиш айры-айры панеллярдян ибарятдир. А.к., ясасян, поладдан щазырланыр; 20 ясрин сонларындан композисийа материалларындан даща эениш истифадя едилмяйя башланмышдыр. Кузаны хариъдян енержиудан бамперляр мцщафизя едир. Avtomobilin цмуми kompanovka схеминдян вя сярнишин йерляринин сайындан asыlы olaraq кузалар бир нечя типя айрылыр. Minik avtomobillяri цчцн ясас тип олан седан (Б.Британийа вя Йапонийада Салоон, алмандилли юлкялярдя Лимоусине) цч бюлмяйя (биринъи бюлмя мцщяррик, икинъи – сярнишинляр, цчцнъц – йцк цчцндцр) айрылмыш гапалы кузадыр; 4 (бязян 2, йахуд 6) гапысы, ики (бязян цч) ъярэя отураъаьы олур. Седанын дамынын бир щиссяси арха отураъаьын цстцндян ачылырса, бу куза ландо, габаг отураъаьын цстцндян ачылан – брогам, ортадан ачылан – тарга, там ачылан йумшаг тентли А.к. кабриолет, чыхарылабилян сярт тентли ися кабриолет-щардтоп адланыр. Яэяр йумшаг тентин йан пянъяряляри вя диварлары ендирилян дейил, чыхарыландырса бу фаетон (файтон) типли кузадыр. Йцксярнишин А.к. фаетон-уни вер салын бцтцн  узунлуг   бойунъа   гатланан   дамы вя чыхарылабилян йан пянъяряляри олур. Сцрцъцнц сярнишинлярдян сярт вя йа йыьышдырыла билян аракясмя иля айыран куза лимузин адланыр.

    Купе икигапылы, икийерли гапалы кузадыр; адятян, арха йан пянъяряляри ачылмайан (ендирилмяйян) олур. Бу тип йумшаг гатланан тентли ачыг А.к. род стер адланыр.

    Миник автомобили кузаларынын ясас типляри:

    а – седан; б – универсал; ъ –щетчбек; ч – мини-вен.

    Универсал  (АБШ-да    Статион Wagon вя  йа  Wagon;  Б.Британийада Естате; алмандилли юлкялярдя Комби) гапалы, икибюлмяли (бир бюлмяси мцщяррик, икинъиси сярнишин вя йцк цчцн) йцксярнишин А.к.-дыр; йцк йери эеридяки отураъаьын архасында йерляшир. Универсалларын яксяриййяти техники ъящятдян седанын ясасында гурулмушдур, лакин кузанын дамы арха тяряфдян узундур вя йцк йери сярнишин салону иля бирляшдийиндян седанын йцк йериндян бюйцкдур; бир чохунда биринъи ъярэядян архадакы отураъаг ъярэяляри гатланандыр. Яэяр универсалларын арха пянъяряляри йохдурса фургон, сцрцъц кабинясинин архасында йцк  платформасы  гурулурса  пикап адланыр. Щетчбек (ССРИ-дя комби адланырды) йцк йериндя (архада) гапысы олан икибюлмяли А.к.-дыр. Бирбюлмяли (капотсуз), ики-цч ъярэя отураъаьы олан мини-венин кузасы микроавтобусла миник автомобили арасында йер тутур.

    Йцк автомобилинин кузасы кабиня, бан (платформа, фургон, систерн вя с.), капот, йан диварлар, айаглыг вя с.-дян ибарятдир. Кабиня банdan ayrы hazыrlanыr, адятян, металдан, ики вя йа чохйерли олур. Узаг рейсляря чыхан маэистрал дартгыларынын кабиняси йатаг йерляри иля дя тяъщиз едилир. Куза автомобилин йцксахлайан чярчивяси цзяриндя гурулур. Кабиняни бяркитмяк цчцн сцрцъцнцн зярури ращат иш шяраитини тямин едян еластик елементлярдян истифадя олунур. А.к. универсал (форма вя юлчцляриня эюря мцхтялиф олан йцкляри дашымаг цчцн йцк платформасы, йахуд фургону олан) вя хцсусиляшдирилмиш (дянявяр йцкляр цчцн юзцбошалдан,  хараболан  мящсуллар цчцн изотермик, систерн вя с.) нювляря айрылыр.

    Avtobuslarыn kuzалarы kapot vя vaqon tipli olmaqla iki qrupa bюlцnцr. Адятян, гапалы олур вя чох вахт йцксахлайан, vaqon tipli каркас конструксийалы щазырланыр. Хариъдян вя дахилдян каркаса метал (бязян композисийа материалларындан) панелляр шяклиндя цзлцк бяркидилир.

    А.к.-нын кцтлясини азалтмагла (о ъцмлядян  йени  материаллар  тятбиг  етмякля), она ахарлы форма вермякля, сярнишинлярин ращатлыьыны артырмагла, автомобилин габаритляриндян истифадяни йахшылашдырмагла  вя  с.  йолларла  кузалар эетдикъя  тякмилляшдирилир.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ARGENTİT – AŞURBƏYOV
    AVTOMOBİL KUZASI

    AVTOMOBИL  KUZАСЫ,   автомобил  кузову,  автомобил  баны – avtomobilин sцrцcц, sяrniшin, yцk vя йа xцsusi avadanlыq yerlяшяn конструктив hissяsi. А.к.-на, щямчинин капот, айаглыглар, йан диварлар, радиатор цзлцйц, бир сыра говшаг вя агрегатлар (хариъи ишыгландырма ъищазлары, салонда иглимйарадан вя нязарят системляри, сцрцъц вя сярнишинин тящлцкясизлийини тямин едян васитяляр вя с.) да аиддир. Konstruksiyanыn tipinя gюrя kuzаlar автомобилин йцксахлайан системини тяшкил едир (daшыyыcы А.к.), йахуд да йцксахлайан чярчивяйя бяркидилир (yцksцzlяшmiш, чяrчivяli А.к.).

    Minik avtomobillяrinin kuzалары, адятян дашыйыъы олур вя бир-бириня бирляшдирилмиш айры-айры панеллярдян ибарятдир. А.к., ясасян, поладдан щазырланыр; 20 ясрин сонларындан композисийа материалларындан даща эениш истифадя едилмяйя башланмышдыр. Кузаны хариъдян енержиудан бамперляр мцщафизя едир. Avtomobilin цмуми kompanovka схеминдян вя сярнишин йерляринин сайындан asыlы olaraq кузалар бир нечя типя айрылыр. Minik avtomobillяri цчцн ясас тип олан седан (Б.Британийа вя Йапонийада Салоон, алмандилли юлкялярдя Лимоусине) цч бюлмяйя (биринъи бюлмя мцщяррик, икинъи – сярнишинляр, цчцнъц – йцк цчцндцр) айрылмыш гапалы кузадыр; 4 (бязян 2, йахуд 6) гапысы, ики (бязян цч) ъярэя отураъаьы олур. Седанын дамынын бир щиссяси арха отураъаьын цстцндян ачылырса, бу куза ландо, габаг отураъаьын цстцндян ачылан – брогам, ортадан ачылан – тарга, там ачылан йумшаг тентли А.к. кабриолет, чыхарылабилян сярт тентли ися кабриолет-щардтоп адланыр. Яэяр йумшаг тентин йан пянъяряляри вя диварлары ендирилян дейил, чыхарыландырса бу фаетон (файтон) типли кузадыр. Йцксярнишин А.к. фаетон-уни вер салын бцтцн  узунлуг   бойунъа   гатланан   дамы вя чыхарылабилян йан пянъяряляри олур. Сцрцъцнц сярнишинлярдян сярт вя йа йыьышдырыла билян аракясмя иля айыран куза лимузин адланыр.

    Купе икигапылы, икийерли гапалы кузадыр; адятян, арха йан пянъяряляри ачылмайан (ендирилмяйян) олур. Бу тип йумшаг гатланан тентли ачыг А.к. род стер адланыр.

    Миник автомобили кузаларынын ясас типляри:

    а – седан; б – универсал; ъ –щетчбек; ч – мини-вен.

    Универсал  (АБШ-да    Статион Wagon вя  йа  Wagon;  Б.Британийада Естате; алмандилли юлкялярдя Комби) гапалы, икибюлмяли (бир бюлмяси мцщяррик, икинъиси сярнишин вя йцк цчцн) йцксярнишин А.к.-дыр; йцк йери эеридяки отураъаьын архасында йерляшир. Универсалларын яксяриййяти техники ъящятдян седанын ясасында гурулмушдур, лакин кузанын дамы арха тяряфдян узундур вя йцк йери сярнишин салону иля бирляшдийиндян седанын йцк йериндян бюйцкдур; бир чохунда биринъи ъярэядян архадакы отураъаг ъярэяляри гатланандыр. Яэяр универсалларын арха пянъяряляри йохдурса фургон, сцрцъц кабинясинин архасында йцк  платформасы  гурулурса  пикап адланыр. Щетчбек (ССРИ-дя комби адланырды) йцк йериндя (архада) гапысы олан икибюлмяли А.к.-дыр. Бирбюлмяли (капотсуз), ики-цч ъярэя отураъаьы олан мини-венин кузасы микроавтобусла миник автомобили арасында йер тутур.

    Йцк автомобилинин кузасы кабиня, бан (платформа, фургон, систерн вя с.), капот, йан диварлар, айаглыг вя с.-дян ибарятдир. Кабиня банdan ayrы hazыrlanыr, адятян, металдан, ики вя йа чохйерли олур. Узаг рейсляря чыхан маэистрал дартгыларынын кабиняси йатаг йерляри иля дя тяъщиз едилир. Куза автомобилин йцксахлайан чярчивяси цзяриндя гурулур. Кабиняни бяркитмяк цчцн сцрцъцнцн зярури ращат иш шяраитини тямин едян еластик елементлярдян истифадя олунур. А.к. универсал (форма вя юлчцляриня эюря мцхтялиф олан йцкляри дашымаг цчцн йцк платформасы, йахуд фургону олан) вя хцсусиляшдирилмиш (дянявяр йцкляр цчцн юзцбошалдан,  хараболан  мящсуллар цчцн изотермик, систерн вя с.) нювляря айрылыр.

    Avtobuslarыn kuzалarы kapot vя vaqon tipli olmaqla iki qrupa bюlцnцr. Адятян, гапалы олур вя чох вахт йцксахлайан, vaqon tipli каркас конструксийалы щазырланыр. Хариъдян вя дахилдян каркаса метал (бязян композисийа материалларындан) панелляр шяклиндя цзлцк бяркидилир.

    А.к.-нын кцтлясини азалтмагла (о ъцмлядян  йени  материаллар  тятбиг  етмякля), она ахарлы форма вермякля, сярнишинлярин ращатлыьыны артырмагла, автомобилин габаритляриндян истифадяни йахшылашдырмагла  вя  с.  йолларла  кузалар эетдикъя  тякмилляшдирилир.

    AVTOMOBİL KUZASI

    AVTOMOBИL  KUZАСЫ,   автомобил  кузову,  автомобил  баны – avtomobilин sцrцcц, sяrniшin, yцk vя йа xцsusi avadanlыq yerlяшяn конструктив hissяsi. А.к.-на, щямчинин капот, айаглыглар, йан диварлар, радиатор цзлцйц, бир сыра говшаг вя агрегатлар (хариъи ишыгландырма ъищазлары, салонда иглимйарадан вя нязарят системляри, сцрцъц вя сярнишинин тящлцкясизлийини тямин едян васитяляр вя с.) да аиддир. Konstruksiyanыn tipinя gюrя kuzаlar автомобилин йцксахлайан системини тяшкил едир (daшыyыcы А.к.), йахуд да йцксахлайан чярчивяйя бяркидилир (yцksцzlяшmiш, чяrчivяli А.к.).

    Minik avtomobillяrinin kuzалары, адятян дашыйыъы олур вя бир-бириня бирляшдирилмиш айры-айры панеллярдян ибарятдир. А.к., ясасян, поладдан щазырланыр; 20 ясрин сонларындан композисийа материалларындан даща эениш истифадя едилмяйя башланмышдыр. Кузаны хариъдян енержиудан бамперляр мцщафизя едир. Avtomobilin цмуми kompanovka схеминдян вя сярнишин йерляринин сайындан asыlы olaraq кузалар бир нечя типя айрылыр. Minik avtomobillяri цчцн ясас тип олан седан (Б.Британийа вя Йапонийада Салоон, алмандилли юлкялярдя Лимоусине) цч бюлмяйя (биринъи бюлмя мцщяррик, икинъи – сярнишинляр, цчцнъц – йцк цчцндцр) айрылмыш гапалы кузадыр; 4 (бязян 2, йахуд 6) гапысы, ики (бязян цч) ъярэя отураъаьы олур. Седанын дамынын бир щиссяси арха отураъаьын цстцндян ачылырса, бу куза ландо, габаг отураъаьын цстцндян ачылан – брогам, ортадан ачылан – тарга, там ачылан йумшаг тентли А.к. кабриолет, чыхарылабилян сярт тентли ися кабриолет-щардтоп адланыр. Яэяр йумшаг тентин йан пянъяряляри вя диварлары ендирилян дейил, чыхарыландырса бу фаетон (файтон) типли кузадыр. Йцксярнишин А.к. фаетон-уни вер салын бцтцн  узунлуг   бойунъа   гатланан   дамы вя чыхарылабилян йан пянъяряляри олур. Сцрцъцнц сярнишинлярдян сярт вя йа йыьышдырыла билян аракясмя иля айыран куза лимузин адланыр.

    Купе икигапылы, икийерли гапалы кузадыр; адятян, арха йан пянъяряляри ачылмайан (ендирилмяйян) олур. Бу тип йумшаг гатланан тентли ачыг А.к. род стер адланыр.

    Миник автомобили кузаларынын ясас типляри:

    а – седан; б – универсал; ъ –щетчбек; ч – мини-вен.

    Универсал  (АБШ-да    Статион Wagon вя  йа  Wagon;  Б.Британийада Естате; алмандилли юлкялярдя Комби) гапалы, икибюлмяли (бир бюлмяси мцщяррик, икинъиси сярнишин вя йцк цчцн) йцксярнишин А.к.-дыр; йцк йери эеридяки отураъаьын архасында йерляшир. Универсалларын яксяриййяти техники ъящятдян седанын ясасында гурулмушдур, лакин кузанын дамы арха тяряфдян узундур вя йцк йери сярнишин салону иля бирляшдийиндян седанын йцк йериндян бюйцкдур; бир чохунда биринъи ъярэядян архадакы отураъаг ъярэяляри гатланандыр. Яэяр универсалларын арха пянъяряляри йохдурса фургон, сцрцъц кабинясинин архасында йцк  платформасы  гурулурса  пикап адланыр. Щетчбек (ССРИ-дя комби адланырды) йцк йериндя (архада) гапысы олан икибюлмяли А.к.-дыр. Бирбюлмяли (капотсуз), ики-цч ъярэя отураъаьы олан мини-венин кузасы микроавтобусла миник автомобили арасында йер тутур.

    Йцк автомобилинин кузасы кабиня, бан (платформа, фургон, систерн вя с.), капот, йан диварлар, айаглыг вя с.-дян ибарятдир. Кабиня банdan ayrы hazыrlanыr, адятян, металдан, ики вя йа чохйерли олур. Узаг рейсляря чыхан маэистрал дартгыларынын кабиняси йатаг йерляри иля дя тяъщиз едилир. Куза автомобилин йцксахлайан чярчивяси цзяриндя гурулур. Кабиняни бяркитмяк цчцн сцрцъцнцн зярури ращат иш шяраитини тямин едян еластик елементлярдян истифадя олунур. А.к. универсал (форма вя юлчцляриня эюря мцхтялиф олан йцкляри дашымаг цчцн йцк платформасы, йахуд фургону олан) вя хцсусиляшдирилмиш (дянявяр йцкляр цчцн юзцбошалдан,  хараболан  мящсуллар цчцн изотермик, систерн вя с.) нювляря айрылыр.

    Avtobuslarыn kuzалarы kapot vя vaqon tipli olmaqla iki qrupa bюlцnцr. Адятян, гапалы олур вя чох вахт йцксахлайан, vaqon tipli каркас конструксийалы щазырланыр. Хариъдян вя дахилдян каркаса метал (бязян композисийа материалларындан) панелляр шяклиндя цзлцк бяркидилир.

    А.к.-нын кцтлясини азалтмагла (о ъцмлядян  йени  материаллар  тятбиг  етмякля), она ахарлы форма вермякля, сярнишинлярин ращатлыьыны артырмагла, автомобилин габаритляриндян истифадяни йахшылашдырмагла  вя  с.  йолларла  кузалар эетдикъя  тякмилляшдирилир.