Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
III CİLD (BABİNGER - BAXŞƏLİYEV)
    BATUASALAR

    БАТУÁСАЛАР, оранг-батуасалар, оранг-варинамалар, оранг-тоболар, оранг-хатуметенляр (йашайыш мяскянляринин адындандыр) – Индонезийада Амбон-Тимор халгларындан бири. Серам а.-нда йашайырлар. Сайлары 5 мин няфярдир (1998). Шярги Индонезийа кечид антроположи иргиня мянсубдурлар. Дилляри Мяркязи Австронезийа групунун Ъянуби Молукк йарымгрупуна аиддир. Щямчинин Малаййа дилинин Амбон диалекти вя эесер дили йайылмышдыр. Диндарлары мцсялмандыр.

    Б. 14–16 ясрлярдя, башлыъа олараг, Малаййа архипелагынын мцхтялиф йерляриндян эялян бандалылар, тидорелиляр вя тернатлылардан ибарят таъир иммигрантларла гарышан Шярги Серамдакы абориэен ящалинин ясасында тяшяккцл тапмышлар. Б.-ын 17–18 ясрлярдя йаратдыглары вя Тидоре султанлыьына табе олан Тобо ямирлийи 19 ясрин сонларынадяк Серамын шярг щиссясини щакимиййяти алтында сахламыш вя эесер ямирликляри иля бирликдя Йени Гвинейа вя Молукк архипелагындакы адалар иля апарылан тиъарятя шярикли нязарят етмишляр. Б.-ын етник консолидасийасы зяифдир.

    Ясас яняняви мяшьулиййятляри саго щасил етмяк, щямчинин бостанчылыг (батат, кассава, балгабаг, банан, ананас, пахлалы биткиляр), кокос палмасынын беъярилмяси, балыгчылыг, хырда тиъарятдир. Сяняткарлыг сащяляри: тохуъулуг, дулусчулуг, дямирчилик, панданус кцляшиндян щюрмя. Яняняви кянд иъмасы раъа, йахуд орангкайа титулу дашыйан йарымфеодал башчылар тяряфиндян идаря олунур. Кцчяпланлы, мяркязиндя мясъид олан йашайыш мяскянляри сащилйаны яразилярдя йерляшир. Амбон типли йерцстц евляр яняняви йортаъдайаглы евляри сыхышдырмышдыр. Эейимляри Малаййа типиндядир. Ясас йемякляри саго нишаста- сындан щазырланан хюрякляр, тязя, гурудулмуш вя ферментляшдирилмиш балыг, тярявяз щялимляри, байрамларда ят вя дцйцдцр.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BABİNGER – BAXŞƏLİYEV
    BATUASALAR

    БАТУÁСАЛАР, оранг-батуасалар, оранг-варинамалар, оранг-тоболар, оранг-хатуметенляр (йашайыш мяскянляринин адындандыр) – Индонезийада Амбон-Тимор халгларындан бири. Серам а.-нда йашайырлар. Сайлары 5 мин няфярдир (1998). Шярги Индонезийа кечид антроположи иргиня мянсубдурлар. Дилляри Мяркязи Австронезийа групунун Ъянуби Молукк йарымгрупуна аиддир. Щямчинин Малаййа дилинин Амбон диалекти вя эесер дили йайылмышдыр. Диндарлары мцсялмандыр.

    Б. 14–16 ясрлярдя, башлыъа олараг, Малаййа архипелагынын мцхтялиф йерляриндян эялян бандалылар, тидорелиляр вя тернатлылардан ибарят таъир иммигрантларла гарышан Шярги Серамдакы абориэен ящалинин ясасында тяшяккцл тапмышлар. Б.-ын 17–18 ясрлярдя йаратдыглары вя Тидоре султанлыьына табе олан Тобо ямирлийи 19 ясрин сонларынадяк Серамын шярг щиссясини щакимиййяти алтында сахламыш вя эесер ямирликляри иля бирликдя Йени Гвинейа вя Молукк архипелагындакы адалар иля апарылан тиъарятя шярикли нязарят етмишляр. Б.-ын етник консолидасийасы зяифдир.

    Ясас яняняви мяшьулиййятляри саго щасил етмяк, щямчинин бостанчылыг (батат, кассава, балгабаг, банан, ананас, пахлалы биткиляр), кокос палмасынын беъярилмяси, балыгчылыг, хырда тиъарятдир. Сяняткарлыг сащяляри: тохуъулуг, дулусчулуг, дямирчилик, панданус кцляшиндян щюрмя. Яняняви кянд иъмасы раъа, йахуд орангкайа титулу дашыйан йарымфеодал башчылар тяряфиндян идаря олунур. Кцчяпланлы, мяркязиндя мясъид олан йашайыш мяскянляри сащилйаны яразилярдя йерляшир. Амбон типли йерцстц евляр яняняви йортаъдайаглы евляри сыхышдырмышдыр. Эейимляри Малаййа типиндядир. Ясас йемякляри саго нишаста- сындан щазырланан хюрякляр, тязя, гурудулмуш вя ферментляшдирилмиш балыг, тярявяз щялимляри, байрамларда ят вя дцйцдцр.

    BATUASALAR

    БАТУÁСАЛАР, оранг-батуасалар, оранг-варинамалар, оранг-тоболар, оранг-хатуметенляр (йашайыш мяскянляринин адындандыр) – Индонезийада Амбон-Тимор халгларындан бири. Серам а.-нда йашайырлар. Сайлары 5 мин няфярдир (1998). Шярги Индонезийа кечид антроположи иргиня мянсубдурлар. Дилляри Мяркязи Австронезийа групунун Ъянуби Молукк йарымгрупуна аиддир. Щямчинин Малаййа дилинин Амбон диалекти вя эесер дили йайылмышдыр. Диндарлары мцсялмандыр.

    Б. 14–16 ясрлярдя, башлыъа олараг, Малаййа архипелагынын мцхтялиф йерляриндян эялян бандалылар, тидорелиляр вя тернатлылардан ибарят таъир иммигрантларла гарышан Шярги Серамдакы абориэен ящалинин ясасында тяшяккцл тапмышлар. Б.-ын 17–18 ясрлярдя йаратдыглары вя Тидоре султанлыьына табе олан Тобо ямирлийи 19 ясрин сонларынадяк Серамын шярг щиссясини щакимиййяти алтында сахламыш вя эесер ямирликляри иля бирликдя Йени Гвинейа вя Молукк архипелагындакы адалар иля апарылан тиъарятя шярикли нязарят етмишляр. Б.-ын етник консолидасийасы зяифдир.

    Ясас яняняви мяшьулиййятляри саго щасил етмяк, щямчинин бостанчылыг (батат, кассава, балгабаг, банан, ананас, пахлалы биткиляр), кокос палмасынын беъярилмяси, балыгчылыг, хырда тиъарятдир. Сяняткарлыг сащяляри: тохуъулуг, дулусчулуг, дямирчилик, панданус кцляшиндян щюрмя. Яняняви кянд иъмасы раъа, йахуд орангкайа титулу дашыйан йарымфеодал башчылар тяряфиндян идаря олунур. Кцчяпланлы, мяркязиндя мясъид олан йашайыш мяскянляри сащилйаны яразилярдя йерляшир. Амбон типли йерцстц евляр яняняви йортаъдайаглы евляри сыхышдырмышдыр. Эейимляри Малаййа типиндядир. Ясас йемякляри саго нишаста- сындан щазырланан хюрякляр, тязя, гурудулмуш вя ферментляшдирилмиш балыг, тярявяз щялимляри, байрамларда ят вя дцйцдцр.