Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
III CİLD (BABİNGER - BAXŞƏLİYEV)
    BAYATI

    БАЙАТЫ – Азярб. лирик шеир жанры, шифащи халг ядябиййатынын ян эениш йайылмыш формаларындан бири. Б.-нын мяншяъя байатларын ады иля баьлы олдуьу гейд едилир (Я. Абид, С. Мцмтаз, Ф. Кюпрцлц). Байат тайфасына мяхсус шеир, няьмя, мащны анламы кясб едир. Б.-ларын илк юрнякляри (Б. адланмаса да) Маhмуд Кашгаринин “Дивану лцьят-ит тцрк” ясяриндя топланмышдыр. Биткин фикир ифадя едян 4 мисрадан, щяр мисра ися 7 hеъадан ибарят олур. Гафийялянмя системи ааба-дыр.

    Б.-да инсанын hяйат вя ъямиййят hаггында фялсяфи дцшцнъяляри, вятян ешги, мяhяббят вя севэи, тябият эюзялликляри айдын, йыьъам, емосионал тярздя, зянэин вя ялван бядии бойаларла ъанландырылыр. Б.-ларда дюврдян, зяманядян наразылыг, иътимаи вя милли зцлмя етираз, йаделли ишьалчылара нифрят мотивляри дя эцълцдцр. Б. башга тцрк халгларынын (тцрк, тцркмян, гагауз, юзбяк, газах, гырьыз вя б.) да шифаhи поезийасында эениш йайылмышдыр. Ирагда йашайан азярб.-лар (Ираг тцркманлары) арасында бу шеир нювц хойрат, Тцркийядя мани адланыр. “Язизим”, “язизиням”, “елями”, “ашыг”, “йох ашыг”, “ашигям” сюзляри иля башламасы Азярб. Б.-лары цчцн сяъиййявидир. Сары Ашыг (17 яср) мащир Б. устасы олмушдур.

    М у с и г и д я – Азярб. лирик халг маhны жанры. Щязин мелодийа вя hавалара да Б. дейилир. Бязи муьам адлары Б. сюзц иля баьлыдыр (Байаты-Шираз, Байаты-кцрд, Ба- йаты-гаъар вя с.).

    М я т н л я р: Азярбайъан байатылары (топлайаны Щ. Ялизадя). Б., 1938; Байатылар (топлайаны М.Щ. Тяhмасиб). Б., 1943; Баяты. Пер. В. Кафарова. Б., 1959; Байатылар (топлайаны Щ. Гасымов). Б., 1960; Кяркцк байатылары (тяртиб едянляри Р. Рза, Г.Пашайев). Б., 1968: Ларец жемчужин. М., 1968; Ираг-кяркцк байатылары (топлайаны вя тяртиб едяни Г.Пашайев). Б., 1984; Байатылар (топлайанлар В. Вялийев вя С. Пашайев). Б., 1985; Байатылар. Б., 2004.

    Яд.: Я ф я н д и й е в  П. Азярбайъан шифащи халг ядябиййаты. Б., 1981; Азярбайъан ядябиййаты тарихи. 6 ъилддя. 1-ъи ъ.(шифащи халг ядябиййаты). Б., 2004.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BABİNGER – BAXŞƏLİYEV
    BAYATI

    БАЙАТЫ – Азярб. лирик шеир жанры, шифащи халг ядябиййатынын ян эениш йайылмыш формаларындан бири. Б.-нын мяншяъя байатларын ады иля баьлы олдуьу гейд едилир (Я. Абид, С. Мцмтаз, Ф. Кюпрцлц). Байат тайфасына мяхсус шеир, няьмя, мащны анламы кясб едир. Б.-ларын илк юрнякляри (Б. адланмаса да) Маhмуд Кашгаринин “Дивану лцьят-ит тцрк” ясяриндя топланмышдыр. Биткин фикир ифадя едян 4 мисрадан, щяр мисра ися 7 hеъадан ибарят олур. Гафийялянмя системи ааба-дыр.

    Б.-да инсанын hяйат вя ъямиййят hаггында фялсяфи дцшцнъяляри, вятян ешги, мяhяббят вя севэи, тябият эюзялликляри айдын, йыьъам, емосионал тярздя, зянэин вя ялван бядии бойаларла ъанландырылыр. Б.-ларда дюврдян, зяманядян наразылыг, иътимаи вя милли зцлмя етираз, йаделли ишьалчылара нифрят мотивляри дя эцълцдцр. Б. башга тцрк халгларынын (тцрк, тцркмян, гагауз, юзбяк, газах, гырьыз вя б.) да шифаhи поезийасында эениш йайылмышдыр. Ирагда йашайан азярб.-лар (Ираг тцркманлары) арасында бу шеир нювц хойрат, Тцркийядя мани адланыр. “Язизим”, “язизиням”, “елями”, “ашыг”, “йох ашыг”, “ашигям” сюзляри иля башламасы Азярб. Б.-лары цчцн сяъиййявидир. Сары Ашыг (17 яср) мащир Б. устасы олмушдур.

    М у с и г и д я – Азярб. лирик халг маhны жанры. Щязин мелодийа вя hавалара да Б. дейилир. Бязи муьам адлары Б. сюзц иля баьлыдыр (Байаты-Шираз, Байаты-кцрд, Ба- йаты-гаъар вя с.).

    М я т н л я р: Азярбайъан байатылары (топлайаны Щ. Ялизадя). Б., 1938; Байатылар (топлайаны М.Щ. Тяhмасиб). Б., 1943; Баяты. Пер. В. Кафарова. Б., 1959; Байатылар (топлайаны Щ. Гасымов). Б., 1960; Кяркцк байатылары (тяртиб едянляри Р. Рза, Г.Пашайев). Б., 1968: Ларец жемчужин. М., 1968; Ираг-кяркцк байатылары (топлайаны вя тяртиб едяни Г.Пашайев). Б., 1984; Байатылар (топлайанлар В. Вялийев вя С. Пашайев). Б., 1985; Байатылар. Б., 2004.

    Яд.: Я ф я н д и й е в  П. Азярбайъан шифащи халг ядябиййаты. Б., 1981; Азярбайъан ядябиййаты тарихи. 6 ъилддя. 1-ъи ъ.(шифащи халг ядябиййаты). Б., 2004.

    BAYATI

    БАЙАТЫ – Азярб. лирик шеир жанры, шифащи халг ядябиййатынын ян эениш йайылмыш формаларындан бири. Б.-нын мяншяъя байатларын ады иля баьлы олдуьу гейд едилир (Я. Абид, С. Мцмтаз, Ф. Кюпрцлц). Байат тайфасына мяхсус шеир, няьмя, мащны анламы кясб едир. Б.-ларын илк юрнякляри (Б. адланмаса да) Маhмуд Кашгаринин “Дивану лцьят-ит тцрк” ясяриндя топланмышдыр. Биткин фикир ифадя едян 4 мисрадан, щяр мисра ися 7 hеъадан ибарят олур. Гафийялянмя системи ааба-дыр.

    Б.-да инсанын hяйат вя ъямиййят hаггында фялсяфи дцшцнъяляри, вятян ешги, мяhяббят вя севэи, тябият эюзялликляри айдын, йыьъам, емосионал тярздя, зянэин вя ялван бядии бойаларла ъанландырылыр. Б.-ларда дюврдян, зяманядян наразылыг, иътимаи вя милли зцлмя етираз, йаделли ишьалчылара нифрят мотивляри дя эцълцдцр. Б. башга тцрк халгларынын (тцрк, тцркмян, гагауз, юзбяк, газах, гырьыз вя б.) да шифаhи поезийасында эениш йайылмышдыр. Ирагда йашайан азярб.-лар (Ираг тцркманлары) арасында бу шеир нювц хойрат, Тцркийядя мани адланыр. “Язизим”, “язизиням”, “елями”, “ашыг”, “йох ашыг”, “ашигям” сюзляри иля башламасы Азярб. Б.-лары цчцн сяъиййявидир. Сары Ашыг (17 яср) мащир Б. устасы олмушдур.

    М у с и г и д я – Азярб. лирик халг маhны жанры. Щязин мелодийа вя hавалара да Б. дейилир. Бязи муьам адлары Б. сюзц иля баьлыдыр (Байаты-Шираз, Байаты-кцрд, Ба- йаты-гаъар вя с.).

    М я т н л я р: Азярбайъан байатылары (топлайаны Щ. Ялизадя). Б., 1938; Байатылар (топлайаны М.Щ. Тяhмасиб). Б., 1943; Баяты. Пер. В. Кафарова. Б., 1959; Байатылар (топлайаны Щ. Гасымов). Б., 1960; Кяркцк байатылары (тяртиб едянляри Р. Рза, Г.Пашайев). Б., 1968: Ларец жемчужин. М., 1968; Ираг-кяркцк байатылары (топлайаны вя тяртиб едяни Г.Пашайев). Б., 1984; Байатылар (топлайанлар В. Вялийев вя С. Пашайев). Б., 1985; Байатылар. Б., 2004.

    Яд.: Я ф я н д и й е в  П. Азярбайъан шифащи халг ядябиййаты. Б., 1981; Азярбайъан ядябиййаты тарихи. 6 ъилддя. 1-ъи ъ.(шифащи халг ядябиййаты). Б., 2004.