BAZAR (ing. market) – ямтяя тядавцлц даиряси. Мцасир игтисади ядябиййатда Б.- ын диэяр тярифляри дя мювъуддур: insanlarыn ticarяtи щяйата кечирмяк цчцн эирдикляри щяр щансы гаршылыглы яlaqя; гаршылыглы ялагялярин нятиъя етибариля мцбадиляни мцмкцн едян alыcы vя satыcыlarыn mяcmusu; аlыcыlar иля satыcыlarыn гаршылашдыьы yer; rяqabяt nяticяsiндя tяlяb vя tяklifин гаршылыглы тясири яsasыnda мцяййянляшян qiymяtlяr цзря ямтяя alгы-satqыsы иля баьлы iqtisadi яlaqяlяrin mяcmusu вя с.
B. mцasir cяmiyyяtin tяsяrrцfat mexanizminin база elementi, iqtisadiййатыn tяnziмlяyicisi, яmtяя-pul mцnasibяtlяriнин сферасы qismindя чыxыш edir. B.-ыn yaranmasынын илкин шяrtlяrи ictimai яmяk bюlgцsц; яmяk mяhsullarыna хцсуси mцlkiyyяtдир. B.-ыn яsas elementlяri tяlяb, tяklif, rяqabяt vя qiymяtdir. B.-ыn fяrqlяndirici xцsusiyyяtlяri iqtisadi subйektlяrin tяsяrrцfat sяrbяstliyi иля шяртлянян чeviklik, еффективлик, tarazlыьa meyilliлиkдир. B.-ыn optimal fяaliyyяti aшaьыdakы шяrtlяrin tяmin olunmasыnы nяzяrdя tutur: bazara сярбяст дахилолма; azad resurslarыn mюvcudluьu vя onlarыn sяrbяst isтifadяsi; bazar mяlumatыna sяrbяst чыxма imkanы; istehsalda vя qiymяtгоймада inhisarыn olmamasы. Qiymяtгойма vя rяqabяtин xцsusiyyяti baxыmыndan B.-ыn aшaьыdakы modellяri mюvcuddur: мцкяммял rяqabяt bazarы; inhisar Б.-ы; oliqopoliya Б.-ы; inhisarчы rяqabяt Б.-ы. Axыrыncы цч Б. modelи мяъмусу “qeyri-mцkяmmяl rяqabяt” ямяля эятирир. Mцkяmmяl rяqabяt Б.-ы reallыqda baш verяn iqtisadi proseslяri яks etdirmяdiyi цчцn elmi abstraksiyadыr. Alгы-satqы obyektlяrindяn asыlы olaraq ямтяя Б.-ы; xidmяt Б.-ы; kapi- tal Б.-ы; ишчи гцvvяsi Б.-ы; informasiya vя елми-texniki ишлянилмяляр Б.-ы айырд едилир. Яrazi сярщядляри vя miqyasына эюря yer - l i Б. (kяnd, шяhяr, r-n щцдудларында); milli (daxili) Б.; dцnya (xarici) Б-ы фяргляндирилир. Иnkiшaf etmiш B. щям дя in- kiшaf etmiш Б. infrastrukturunu nяzяrdя tutur; онун яsas elementlяri bank sistemi, sыьorta sistemi вя информасийа sistemiдир. B.-ыn subyektlяri qismindя hцquqi шяxslяr (фирма, mцяssisя, tясисаt), fiziki шяxslяr вя dюvlяt чыxыш edir. Иqtisadi subyektlяr tяsяrrцfat qяrarlarы гябул етмяк сярбястлийиня malikdirlяr. Иnkiшaf etmiш B. ъямиййятин mяhdud resurslarыnын сямяряли bюlэцсц vя istifadяsiня; ямтяя vя xidmяt гытлыьынын tez aradan qaldыrыlmasына; яn йени yцksяkсямяряли texnika vя texnologiyanыn ишляниб hazыrlanmasы vя tяtbiqiня; iqtisadi fяaliyyяtin inzibati иъбарилик olmadan яlaqяlяndirilmяsiня; азад iqtisadi seчimя, бир sюzlя, maks. iqtisadi сямярялилик ялдя етмяйя imkan йарадыr.
Bununla belя, B. cяmiyyяtin iqtisadi fяaliyyяtinin ideal mexanizmi deyilдир. Б. юzцnцn daxili кейфiyyяtlяri vя ганунауйьунлуглары sяbяbindяn insanlarыn hяyatи fяaliyyяti ilя baьlы bir чox mцhцm problemlяrin hяllini tяmin eдя билмир, iшsizliyi vя inflyasiyanы aradan qaldыrmaqда, cяmiyyяtdя sosial mцdafiяni tяmin eтмякдя вя с. эцъсцздцр, ян ясасы ися, сосиал яdalяtsizliyin yaranmasыnыn, cяmiyyяtin yoxsulлара vя varlыlara тябягяляшмясинин qarшыsыnы ala bilяcяk mexanizmя malik deyilдир.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
BAZAR (ing. market) – ямтяя тядавцлц даиряси. Мцасир игтисади ядябиййатда Б.- ын диэяр тярифляри дя мювъуддур: insanlarыn ticarяtи щяйата кечирмяк цчцн эирдикляри щяр щансы гаршылыглы яlaqя; гаршылыглы ялагялярин нятиъя етибариля мцбадиляни мцмкцн едян alыcы vя satыcыlarыn mяcmusu; аlыcыlar иля satыcыlarыn гаршылашдыьы yer; rяqabяt nяticяsiндя tяlяb vя tяklifин гаршылыглы тясири яsasыnda мцяййянляшян qiymяtlяr цзря ямтяя alгы-satqыsы иля баьлы iqtisadi яlaqяlяrin mяcmusu вя с.
B. mцasir cяmiyyяtin tяsяrrцfat mexanizminin база elementi, iqtisadiййатыn tяnziмlяyicisi, яmtяя-pul mцnasibяtlяriнин сферасы qismindя чыxыш edir. B.-ыn yaranmasынын илкин шяrtlяrи ictimai яmяk bюlgцsц; яmяk mяhsullarыna хцсуси mцlkiyyяtдир. B.-ыn яsas elementlяri tяlяb, tяklif, rяqabяt vя qiymяtdir. B.-ыn fяrqlяndirici xцsusiyyяtlяri iqtisadi subйektlяrin tяsяrrцfat sяrbяstliyi иля шяртлянян чeviklik, еффективлик, tarazlыьa meyilliлиkдир. B.-ыn optimal fяaliyyяti aшaьыdakы шяrtlяrin tяmin olunmasыnы nяzяrdя tutur: bazara сярбяст дахилолма; azad resurslarыn mюvcudluьu vя onlarыn sяrbяst isтifadяsi; bazar mяlumatыna sяrbяst чыxма imkanы; istehsalda vя qiymяtгоймада inhisarыn olmamasы. Qiymяtгойма vя rяqabяtин xцsusiyyяti baxыmыndan B.-ыn aшaьыdakы modellяri mюvcuddur: мцкяммял rяqabяt bazarы; inhisar Б.-ы; oliqopoliya Б.-ы; inhisarчы rяqabяt Б.-ы. Axыrыncы цч Б. modelи мяъмусу “qeyri-mцkяmmяl rяqabяt” ямяля эятирир. Mцkяmmяl rяqabяt Б.-ы reallыqda baш verяn iqtisadi proseslяri яks etdirmяdiyi цчцn elmi abstraksiyadыr. Alгы-satqы obyektlяrindяn asыlы olaraq ямтяя Б.-ы; xidmяt Б.-ы; kapi- tal Б.-ы; ишчи гцvvяsi Б.-ы; informasiya vя елми-texniki ишлянилмяляр Б.-ы айырд едилир. Яrazi сярщядляри vя miqyasына эюря yer - l i Б. (kяnd, шяhяr, r-n щцдудларында); milli (daxili) Б.; dцnya (xarici) Б-ы фяргляндирилир. Иnkiшaf etmiш B. щям дя in- kiшaf etmiш Б. infrastrukturunu nяzяrdя tutur; онун яsas elementlяri bank sistemi, sыьorta sistemi вя информасийа sistemiдир. B.-ыn subyektlяri qismindя hцquqi шяxslяr (фирма, mцяssisя, tясисаt), fiziki шяxslяr вя dюvlяt чыxыш edir. Иqtisadi subyektlяr tяsяrrцfat qяrarlarы гябул етмяк сярбястлийиня malikdirlяr. Иnkiшaf etmiш B. ъямиййятин mяhdud resurslarыnын сямяряли bюlэцсц vя istifadяsiня; ямтяя vя xidmяt гытлыьынын tez aradan qaldыrыlmasына; яn йени yцksяkсямяряли texnika vя texnologiyanыn ишляниб hazыrlanmasы vя tяtbiqiня; iqtisadi fяaliyyяtin inzibati иъбарилик olmadan яlaqяlяndirilmяsiня; азад iqtisadi seчimя, бир sюzlя, maks. iqtisadi сямярялилик ялдя етмяйя imkan йарадыr.
Bununla belя, B. cяmiyyяtin iqtisadi fяaliyyяtinin ideal mexanizmi deyilдир. Б. юzцnцn daxili кейфiyyяtlяri vя ганунауйьунлуглары sяbяbindяn insanlarыn hяyatи fяaliyyяti ilя baьlы bir чox mцhцm problemlяrin hяllini tяmin eдя билмир, iшsizliyi vя inflyasiyanы aradan qaldыrmaqда, cяmiyyяtdя sosial mцdafiяni tяmin eтмякдя вя с. эцъсцздцр, ян ясасы ися, сосиал яdalяtsizliyin yaranmasыnыn, cяmiyyяtin yoxsulлара vя varlыlara тябягяляшмясинин qarшыsыnы ala bilяcяk mexanizmя malik deyilдир.
BAZAR (ing. market) – ямтяя тядавцлц даиряси. Мцасир игтисади ядябиййатда Б.- ын диэяр тярифляри дя мювъуддур: insanlarыn ticarяtи щяйата кечирмяк цчцн эирдикляри щяр щансы гаршылыглы яlaqя; гаршылыглы ялагялярин нятиъя етибариля мцбадиляни мцмкцн едян alыcы vя satыcыlarыn mяcmusu; аlыcыlar иля satыcыlarыn гаршылашдыьы yer; rяqabяt nяticяsiндя tяlяb vя tяklifин гаршылыглы тясири яsasыnda мцяййянляшян qiymяtlяr цзря ямтяя alгы-satqыsы иля баьлы iqtisadi яlaqяlяrin mяcmusu вя с.
B. mцasir cяmiyyяtin tяsяrrцfat mexanizminin база elementi, iqtisadiййатыn tяnziмlяyicisi, яmtяя-pul mцnasibяtlяriнин сферасы qismindя чыxыш edir. B.-ыn yaranmasынын илкин шяrtlяrи ictimai яmяk bюlgцsц; яmяk mяhsullarыna хцсуси mцlkiyyяtдир. B.-ыn яsas elementlяri tяlяb, tяklif, rяqabяt vя qiymяtdir. B.-ыn fяrqlяndirici xцsusiyyяtlяri iqtisadi subйektlяrin tяsяrrцfat sяrbяstliyi иля шяртлянян чeviklik, еффективлик, tarazlыьa meyilliлиkдир. B.-ыn optimal fяaliyyяti aшaьыdakы шяrtlяrin tяmin olunmasыnы nяzяrdя tutur: bazara сярбяст дахилолма; azad resurslarыn mюvcudluьu vя onlarыn sяrbяst isтifadяsi; bazar mяlumatыna sяrbяst чыxма imkanы; istehsalda vя qiymяtгоймада inhisarыn olmamasы. Qiymяtгойма vя rяqabяtин xцsusiyyяti baxыmыndan B.-ыn aшaьыdakы modellяri mюvcuddur: мцкяммял rяqabяt bazarы; inhisar Б.-ы; oliqopoliya Б.-ы; inhisarчы rяqabяt Б.-ы. Axыrыncы цч Б. modelи мяъмусу “qeyri-mцkяmmяl rяqabяt” ямяля эятирир. Mцkяmmяl rяqabяt Б.-ы reallыqda baш verяn iqtisadi proseslяri яks etdirmяdiyi цчцn elmi abstraksiyadыr. Alгы-satqы obyektlяrindяn asыlы olaraq ямтяя Б.-ы; xidmяt Б.-ы; kapi- tal Б.-ы; ишчи гцvvяsi Б.-ы; informasiya vя елми-texniki ишлянилмяляр Б.-ы айырд едилир. Яrazi сярщядляри vя miqyasына эюря yer - l i Б. (kяnd, шяhяr, r-n щцдудларында); milli (daxili) Б.; dцnya (xarici) Б-ы фяргляндирилир. Иnkiшaf etmiш B. щям дя in- kiшaf etmiш Б. infrastrukturunu nяzяrdя tutur; онун яsas elementlяri bank sistemi, sыьorta sistemi вя информасийа sistemiдир. B.-ыn subyektlяri qismindя hцquqi шяxslяr (фирма, mцяssisя, tясисаt), fiziki шяxslяr вя dюvlяt чыxыш edir. Иqtisadi subyektlяr tяsяrrцfat qяrarlarы гябул етмяк сярбястлийиня malikdirlяr. Иnkiшaf etmiш B. ъямиййятин mяhdud resurslarыnын сямяряли bюlэцсц vя istifadяsiня; ямтяя vя xidmяt гытлыьынын tez aradan qaldыrыlmasына; яn йени yцksяkсямяряли texnika vя texnologiyanыn ишляниб hazыrlanmasы vя tяtbiqiня; iqtisadi fяaliyyяtin inzibati иъбарилик olmadan яlaqяlяndirilmяsiня; азад iqtisadi seчimя, бир sюzlя, maks. iqtisadi сямярялилик ялдя етмяйя imkan йарадыr.
Bununla belя, B. cяmiyyяtin iqtisadi fяaliyyяtinin ideal mexanizmi deyilдир. Б. юzцnцn daxili кейфiyyяtlяri vя ганунауйьунлуглары sяbяbindяn insanlarыn hяyatи fяaliyyяti ilя baьlы bir чox mцhцm problemlяrin hяllini tяmin eдя билмир, iшsizliyi vя inflyasiyanы aradan qaldыrmaqда, cяmiyyяtdя sosial mцdafiяni tяmin eтмякдя вя с. эцъсцздцр, ян ясасы ися, сосиал яdalяtsizliyin yaranmasыnыn, cяmiyyяtin yoxsulлара vя varlыlara тябягяляшмясинин qarшыsыnы ala bilяcяk mexanizmя malik deyilдир.
