Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
III CİLD (BABİNGER - BAXŞƏLİYEV)
    BENZOPİREN


    БЕНЗОПИРЕН (1,2-бензопирен, 3,4-бензпирен, бенз[а]пирен) – политсиклик ароматик карбощидроэен.


    Б. ачыг-сары кристал маддялярдир; цзви щялледиъилярдя, пийлярдя, метанолун сулу мящлулунда щялл олур. Бензол – метанол гарышыьындан тяр. 175–176,5°Ъ-дя олан, амиласетатдан тяр.179,5–180,5°Ъ олан форма кристаллашыр. Ароматик карбощидроэенляр цчцн сяъиййяви реаксийалара дахил олур. Хромат туршусу иля оксидляшир, АлЪл3 иштиракы иля сиркя анщидриди иля асилляшир, каталитик щидроэенляшмядя 4,5-дищидро-1,2- Б.-йя редуксийа олунур. Електрофил явязетмя, ясасян, 3
    вязиййятдя эедир.

                                                                                 

    Б. даш кюмцр гатраны тяркибиня дахилдир; ароматик карбощидроэенлярин пиролизи заманы ямяля эялир. Б. вя онун тюрямяляри тцтцн тцстцсцндя, автомобиллярин ишлянмиш газларында, ири шящярлярин щавасында олур. Эцълц кансероэендир. Б. организмдя мутаэен активлийя малик стереоизомерлярдян бири 7,8-дищидрокси-9,10-епокси-7, 8, 9, 10-тетращидро-1,2-бензопиреня гядяр оксидляшир.


    Яд.:
    Клар Э. Полициклические углеводороды. М., 1971. Т. 1–2.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
BABİNGER – BAXŞƏLİYEV
    BENZOPİREN


    БЕНЗОПИРЕН (1,2-бензопирен, 3,4-бензпирен, бенз[а]пирен) – политсиклик ароматик карбощидроэен.


    Б. ачыг-сары кристал маддялярдир; цзви щялледиъилярдя, пийлярдя, метанолун сулу мящлулунда щялл олур. Бензол – метанол гарышыьындан тяр. 175–176,5°Ъ-дя олан, амиласетатдан тяр.179,5–180,5°Ъ олан форма кристаллашыр. Ароматик карбощидроэенляр цчцн сяъиййяви реаксийалара дахил олур. Хромат туршусу иля оксидляшир, АлЪл3 иштиракы иля сиркя анщидриди иля асилляшир, каталитик щидроэенляшмядя 4,5-дищидро-1,2- Б.-йя редуксийа олунур. Електрофил явязетмя, ясасян, 3
    вязиййятдя эедир.

                                                                                 

    Б. даш кюмцр гатраны тяркибиня дахилдир; ароматик карбощидроэенлярин пиролизи заманы ямяля эялир. Б. вя онун тюрямяляри тцтцн тцстцсцндя, автомобиллярин ишлянмиш газларында, ири шящярлярин щавасында олур. Эцълц кансероэендир. Б. организмдя мутаэен активлийя малик стереоизомерлярдян бири 7,8-дищидрокси-9,10-епокси-7, 8, 9, 10-тетращидро-1,2-бензопиреня гядяр оксидляшир.


    Яд.:
    Клар Э. Полициклические углеводороды. М., 1971. Т. 1–2.

    BENZOPİREN


    БЕНЗОПИРЕН (1,2-бензопирен, 3,4-бензпирен, бенз[а]пирен) – политсиклик ароматик карбощидроэен.


    Б. ачыг-сары кристал маддялярдир; цзви щялледиъилярдя, пийлярдя, метанолун сулу мящлулунда щялл олур. Бензол – метанол гарышыьындан тяр. 175–176,5°Ъ-дя олан, амиласетатдан тяр.179,5–180,5°Ъ олан форма кристаллашыр. Ароматик карбощидроэенляр цчцн сяъиййяви реаксийалара дахил олур. Хромат туршусу иля оксидляшир, АлЪл3 иштиракы иля сиркя анщидриди иля асилляшир, каталитик щидроэенляшмядя 4,5-дищидро-1,2- Б.-йя редуксийа олунур. Електрофил явязетмя, ясасян, 3
    вязиййятдя эедир.

                                                                                 

    Б. даш кюмцр гатраны тяркибиня дахилдир; ароматик карбощидроэенлярин пиролизи заманы ямяля эялир. Б. вя онун тюрямяляри тцтцн тцстцсцндя, автомобиллярин ишлянмиш газларында, ири шящярлярин щавасында олур. Эцълц кансероэендир. Б. организмдя мутаэен активлийя малик стереоизомерлярдян бири 7,8-дищидрокси-9,10-епокси-7, 8, 9, 10-тетращидро-1,2-бензопиреня гядяр оксидляшир.


    Яд.:
    Клар Э. Полициклические углеводороды. М., 1971. Т. 1–2.