ЪЯЯД ИБН ДИРЩЯМ 
(? – 738/742, Куфя) – 8 яср мцтякяллими. Доьулдуьу йер (Щярран, йахуд Хорасан) вя тарих дягиг мялум дейилдир. Узун мцддят Дямяшгдя йашамышдыр. Вящб ибн Мцняббищдян дярс алмыш, сонунъу Ямяви хялифяси Мярван ибн Мящяммядин тярбийячиси вя мцяллими олмушдур. Бясря, Куфя вя б. шящярляри эязяряк фикирлярини йаймышдыр. Куфядя Ъящм ибн Сяфванла эюрцшмцш, онун формалашмасына ъидди тясир эюстярмишдир. Щаким идеолоэийа иля узлашмайан фикирляриня эюря бир мцддят щябсдя олмуш, хялифя Щишам ибн Ябдцлмяликин эюстяриши иля едам едилмишдир. Ъ. ибн Д.-ин эюрцшлярини дюрд мцддяа сяъиййяляндирир: 1) каинат “ъювщярляр” (субстансийалар) вя “ярязляр”дян (аксиденсийалардан) ибарятдир. Бунлар “щадис” (сонрадан йарадылмыш) олдуьундан каинат бцтювлцкдя щадисдир; 2) Аллащын юз “зат”ындан (субстансийасындан) башга щеч бир “гядим” (йарадылмамыш, язяли) “сифяти” (атрибуту) йохдур; 3) Гуран язяли дейил, сонрадан йарадылмышдыр; 4) инсан юз щярякятляриндя там ирадя азадлыьына маликдир. Ъ. ибн Д. ислам дцнйасында гядяриййя (бах: гядяриляр) щаггында фикир йцрцтмцш илк мцтякяллимлярдян биридир. Мютязиля бир сыра мясялялярдя Ъ. ибн Д.-ин фикирляринин давамы щесаб олунур.
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2007 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2009 |
| ISBN: | 978-9952-441-02-4 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2010 |
| ISBN: | 978-9952-441-05-5 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2011 |
| ISBN: | 978-9952-441-07-9 |
| Səhifələrin sayı: | 604 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində) |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2012 |
| ISBN: | 978-9952-441-01-7 |
| Səhifələrin sayı: | 881 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2013 |
| ISBN: | 978-9952-441-03-1 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili: | 2014 |
| ISBN: | 978-9952-441-10-9 |
| Səhifələrin sayı: | 592 |
| Sərlövhə: | Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD |
| Nəşriyyat: | "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi |
| Nəşr yeri: | Bakı |
| Nəşr ili | 2015 |
| ISBN: | 978-9952-441-11-6 |
| Səhifələrin sayı: | 608 |
ЪЯЯД ИБН ДИРЩЯМ (? – 738/742, Куфя) – 8 яср мцтякяллими. Доьулдуьу йер (Щярран, йахуд Хорасан) вя тарих дягиг мялум дейилдир. Узун мцддят Дямяшгдя йашамышдыр. Вящб ибн Мцняббищдян дярс алмыш, сонунъу Ямяви хялифяси Мярван ибн Мящяммядин тярбийячиси вя мцяллими олмушдур. Бясря, Куфя вя б. шящярляри эязяряк фикирлярини йаймышдыр. Куфядя Ъящм ибн Сяфванла эюрцшмцш, онун формалашмасына ъидди тясир эюстярмишдир. Щаким идеолоэийа иля узлашмайан фикирляриня эюря бир мцддят щябсдя олмуш, хялифя Щишам ибн Ябдцлмяликин эюстяриши иля едам едилмишдир. Ъ. ибн Д.-ин эюрцшлярини дюрд мцддяа сяъиййяляндирир: 1) каинат “ъювщярляр” (субстансийалар) вя “ярязляр”дян (аксиденсийалардан) ибарятдир. Бунлар “щадис” (сонрадан йарадылмыш) олдуьундан каинат бцтювлцкдя щадисдир; 2) Аллащын юз “зат”ындан (субстансийасындан) башга щеч бир “гядим” (йарадылмамыш, язяли) “сифяти” (атрибуту) йохдур; 3) Гуран язяли дейил, сонрадан йарадылмышдыр; 4) инсан юз щярякятляриндя там ирадя азадлыьына маликдир. Ъ. ибн Д. ислам дцнйасында гядяриййя (бах: гядяриляр) щаггында фикир йцрцтмцш илк мцтякяллимлярдян биридир. Мютязиля бир сыра мясялялярдя Ъ. ибн Д.-ин фикирляринин давамы щесаб олунур.
ЪЯЯД ИБН ДИРЩЯМ (? – 738/742, Куфя) – 8 яср мцтякяллими. Доьулдуьу йер (Щярран, йахуд Хорасан) вя тарих дягиг мялум дейилдир. Узун мцддят Дямяшгдя йашамышдыр. Вящб ибн Мцняббищдян дярс алмыш, сонунъу Ямяви хялифяси Мярван ибн Мящяммядин тярбийячиси вя мцяллими олмушдур. Бясря, Куфя вя б. шящярляри эязяряк фикирлярини йаймышдыр. Куфядя Ъящм ибн Сяфванла эюрцшмцш, онун формалашмасына ъидди тясир эюстярмишдир. Щаким идеолоэийа иля узлашмайан фикирляриня эюря бир мцддят щябсдя олмуш, хялифя Щишам ибн Ябдцлмяликин эюстяриши иля едам едилмишдир. Ъ. ибн Д.-ин эюрцшлярини дюрд мцддяа сяъиййяляндирир: 1) каинат “ъювщярляр” (субстансийалар) вя “ярязляр”дян (аксиденсийалардан) ибарятдир. Бунлар “щадис” (сонрадан йарадылмыш) олдуьундан каинат бцтювлцкдя щадисдир; 2) Аллащын юз “зат”ындан (субстансийасындан) башга щеч бир “гядим” (йарадылмамыш, язяли) “сифяти” (атрибуту) йохдур; 3) Гуран язяли дейил, сонрадан йарадылмышдыр; 4) инсан юз щярякятляриндя там ирадя азадлыьына маликдир. Ъ. ибн Д. ислам дцнйасында гядяриййя (бах: гядяриляр) щаггында фикир йцрцтмцш илк мцтякяллимлярдян биридир. Мютязиля бир сыра мясялялярдя Ъ. ибн Д.-ин фикирляринин давамы щесаб олунур.
