Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
II CİLD (ARGENTİT - AŞURBƏYOV)
    ARİLLƏŞDİRMƏ

    АРИЛЛЯШДИРМЯ – цзви бирляшмянин молекулуна арил групунун дахил едилмяси, hяmcinin  kimyяvi elementlяrin aril tюrяmяlяrinin alыnmasы. Арил групу (арил, Ar)  ароматик  карбощидроэен галыqlarının цмуми aдыdır, мяс., C6H5  – фенил, C10H7  –нафтил. Арилləşdirici реаэентляр кими ароматик диазобирляшмяляр, мяс.,

    ArN2Cl +Ar′N2Cl +Cu → Ar – Ar′ + N2 + CuCl2,

    C2H5SNa + ArN2Cl → C2H5SAr + N2 + NaCl;

    арилщалоэенидляр,  мяс.,

    ArBr + NH3 → ArNH2 + HBr,

    2ArCl + Si → Ar2SiCl2;

    Гринйар реактивляри, мяс.,

    CH3CHO + ArMgBr + H2O → CH3CH(OH)Ar + Mg(OH)Br

    истифадя олунур. А. цзви синтездя, о ъцмлядян бойаг маддяляринин истещсалында тятбиг едилир. Бах щямчинин Меервейн реаксийасы, Уlман реаксийасы.

    Яд.: Эфрос Л.С., Горелик М. В. Химия и технология промежуточных продуктов. Л., 1980; Общая органическая химия. В 12 т. М., 1981–1988.

Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (Azərbaycan dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2007
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, I CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2009
ISBN: 978-9952-441-02-4
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, II CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2010
ISBN: 978-9952-441-05-5
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, III CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2011
ISBN: 978-9952-441-07-9
Səhifələrin sayı: 604
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, “Azərbaycan” xüsusi cildi (rus dilində)
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2012
ISBN: 978-9952-441-01-7
Səhifələrin sayı: 881
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, IV CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2013
ISBN: 978-9952-441-03-1
Səhifələrin sayı: 608
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, V CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili: 2014
ISBN: 978-9952-441-10-9
Səhifələrin sayı: 592
Sərlövhə: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, VI CİLD
Nəşriyyat: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi
Nəşr yeri: Bakı
Nəşr ili 2015
ISBN: 978-9952-441-11-6
Səhifələrin sayı: 608
ARGENTİT – AŞURBƏYOV
    ARİLLƏŞDİRMƏ

    АРИЛЛЯШДИРМЯ – цзви бирляшмянин молекулуна арил групунун дахил едилмяси, hяmcinin  kimyяvi elementlяrin aril tюrяmяlяrinin alыnmasы. Арил групу (арил, Ar)  ароматик  карбощидроэен галыqlarının цмуми aдыdır, мяс., C6H5  – фенил, C10H7  –нафтил. Арилləşdirici реаэентляр кими ароматик диазобирляшмяляр, мяс.,

    ArN2Cl +Ar′N2Cl +Cu → Ar – Ar′ + N2 + CuCl2,

    C2H5SNa + ArN2Cl → C2H5SAr + N2 + NaCl;

    арилщалоэенидляр,  мяс.,

    ArBr + NH3 → ArNH2 + HBr,

    2ArCl + Si → Ar2SiCl2;

    Гринйар реактивляри, мяс.,

    CH3CHO + ArMgBr + H2O → CH3CH(OH)Ar + Mg(OH)Br

    истифадя олунур. А. цзви синтездя, о ъцмлядян бойаг маддяляринин истещсалында тятбиг едилир. Бах щямчинин Меервейн реаксийасы, Уlман реаксийасы.

    Яд.: Эфрос Л.С., Горелик М. В. Химия и технология промежуточных продуктов. Л., 1980; Общая органическая химия. В 12 т. М., 1981–1988.

    ARİLLƏŞDİRMƏ

    АРИЛЛЯШДИРМЯ – цзви бирляшмянин молекулуна арил групунун дахил едилмяси, hяmcinin  kimyяvi elementlяrin aril tюrяmяlяrinin alыnmasы. Арил групу (арил, Ar)  ароматик  карбощидроэен галыqlarının цмуми aдыdır, мяс., C6H5  – фенил, C10H7  –нафтил. Арилləşdirici реаэентляр кими ароматик диазобирляшмяляр, мяс.,

    ArN2Cl +Ar′N2Cl +Cu → Ar – Ar′ + N2 + CuCl2,

    C2H5SNa + ArN2Cl → C2H5SAr + N2 + NaCl;

    арилщалоэенидляр,  мяс.,

    ArBr + NH3 → ArNH2 + HBr,

    2ArCl + Si → Ar2SiCl2;

    Гринйар реактивляри, мяс.,

    CH3CHO + ArMgBr + H2O → CH3CH(OH)Ar + Mg(OH)Br

    истифадя олунур. А. цзви синтездя, о ъцмлядян бойаг маддяляринин истещсалында тятбиг едилир. Бах щямчинин Меервейн реаксийасы, Уlман реаксийасы.

    Яд.: Эфрос Л.С., Горелик М. В. Химия и технология промежуточных продуктов. Л., 1980; Общая органическая химия. В 12 т. М., 1981–1988.